در ۸ تیر ماه ۱۳۹۰ بعد از تصویب مجلس شورای اسلامی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران با تصویب شورای نگهبان در ۱۲ تیر ماه ۱۳۹۰ تشکیل شد. هدف از تاسیس چنین نهادی تجمیع دو وزارتخانه رفاه و تامین اجتماعی با کار و امور اجتماعی و در نهایت کوچک‌سازی دولت بود. حقوق قانون کار در دنیا برای نخستین بار در زمان انقلاب صنعتی و افزایش تولیدات کارخانه‌ها برای تسریع مقررات حاکم بین کارفرما و کارگر پدیدار شد.
حقوق قانون کار چیست؟
قوانین اداره کار پدید آمدند تا درباره مفاهیم بنیادین صحبت کنند. اینکه کارفرما کیست؟ کارگر کیست؟ کارگر چه وظایفی دارد؟ وظایف کارفرما نسبت به کارگر چیست؟ ساعت کاری باید چه مقداری باشد؟ حق و حقوق کارگر چگونه قرار است پرداخت شود؟ و…
خیلی از افراد فکر می‌کنند که فقط میزان پایه حقوق قانون کار و تعیین ساعت کاری از وظایف وزارتخانه کار و رفاه اجتماعی و همچنین حقوق قانون کار است؛ ولی خدمات این وزارتخانه و به‌طور کلی قانون کار جدید، بسیار فراتر از این دو موضوع است. مواردی که در ذیل عنوان شده است، همگی جزو موارد مهمی هستند که در قانون کار و این وزارتخانه به آن‌ها رسیدگی می‌شود:
- اختلافات و دعاوی کارفرمایی و کارگری با تشکیل مراجع حل اختلاف
- راهنمایی کارگران درباره نحوه انعقاد پیمان‌های گروهی
- بازرسی مستمر کارخانجات و کارگاه‌های استان‌ها و تطبیق قانون کار با شرایط آن‌ها
- اعلام بخشنامه مربوط به حقوق سالیانه مشاغل گوناگون
- و…
مفاهیم بنیادین در حقوق قانون کار
کارگر: در جوامع امروزی شغل کارگر به افرادی اطلاق می‌شود که در شغل‌هایی نظیر مشاغل ساختمانی یا کارگاه‌های تولیدی و صنعتی مشغول کار هستند. اما طبق تعریفی که حقوق قانون کار ارائه می‌کند، کارگر شامل کلیه عناوین شغلی موجود است. طبق تعریف قانون کار جدید، هر فردی با هر عنوانی در مقابل دریافت حقوق یا حق‌السعی کاری که برای کارفرما انجام می‌دهد، نظیر مزد، سهم سود یا باقی موارد که تحت عنوان مزایای کار قرار می‌گیرد، کارگر به‌حساب می‌آید.
کارفرما: طبق ماده سوم قوانین اداره کار جمهوری اسلامی ایران، کارفرما شخصی حقوقی یا حقیقی است که کارمند برای او در برابر پولی که به‌عنوان دستمزد مشخص شده است کار می‌کند. بین کارگر و کارفرما قوانین خاصی وجود دارد که طبق قانون حد و حدود آن مشخص شده است. از وظایف کارفرما به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- انتخاب نوع قرارداد
- انتخاب زمان قرارداد
- انجام تعهدات ذکر شده در قرارداد
- بررسی عملکرد کارگر
- پیگیری پروژه‌های کارگر
- رعایت حقوق قانون کار
- و…
ساعت کاری قانون کار
ساعت کاری طبق ماده ۵۱ عبارت است از زمانی که کارگر قدرت، زمان و نیروی خود را برای انجام کاری که کارفرما به او محول کرده است قرار می‌دهد و برای آن حقوق، دستمزد یا حق‌الزحمه دریافت می‌کند. طبق ماده ۵۶ حداکثر ساعت کاری در چهار هفته متوالی باید ۱۷۶ ساعت در نظر گرفته شود. در مشاغل سخت و زیان‌آور این عدد به میزان ۳۶ و ۴۴ ساعت بسته به نوع حرفه تغییر می‌کند.
حداقل دستمزد حقوق قانون کار ۱۴۰۰
حداقل درآمد کارگران از عناوین دیگری است که از سوی قانون کار برای حرف گوناگون پیش‌بینی می‌شود. قانون برای مشخص کردن این مورد فاکتورهای خاصی را مدنظر قرار می‌دهد. عناوینی مثل حاداقل سابقه کاری، حق سنوات، حق اولاد، سختی کاری، عیدی و…
بعد از پیشنهاد مبلغ از سوی دولت، میزان حقوق پیشنهادی باید در مجلس به‌تصویب نمایندگان برسد و در صورت تصویب اعمال خواهد شد. شرایط اقتصادی و رشد تورم و خط فرق از عناوین بسیار مهمی است که نمایندگان باید در زمان تصویب حداقل دستمزد به آن توجه کافی داشته باشند. همچنین این مبلغ ثابت نخواهد بود و هرساله بنابر تغییر و تحولات اقتصادی مبلغی به مبلغ سال گذشته اضافه می‌شود.
و در آخر...
حقوق قانون کار در تلاش است تا حق‌السعی هر کسی به میزانی که شایسته آن شغل است پرداخت شود. همچنین قوانین و مقررات حمایتی و رفاهی ازکارگر و کارفرما را به نحوی تنظیم می‌کند تا عملکرد مناسبی دربرابر شرایط اقتصادی داشته باشد. به‌عنوان ماحصل این مقاله می‌توان گفت قانون کار برای تقویت امور و حرف گوناگون در جهت رشد و تعالی تدوین و توسعه پیدا کرده است. امیدواریم که خواندن این مقاله مفید واقع شده باشد. از اینکه تا انتهای این مقاله همراه ما بودید از شما سپاسگزاریم.