تاثیرات ورشکستگی شرکت در ورشکستگی مدیر یا مدیران

تاثیرات ورشکستگی شرکت : یک باور غلط وجود دارد که وقتی شرکت ورشکسته میشود؛ مدیران و مدیر عامل آن شرکت هم ورشکسته می شوند.در حالیکه باید گفت اینطور نیست؛ چون شخصیت حقوقی شرکت از شخصیت شرکا و مدیران جداست.

در واقع مدیران و مدیر عامل به نام شرکت عمل می کنند نه خودشان. پس نتیجه ی معاملات و عملکرد آنها متوجه شخص حقوقی می شود. پس همانطور که قانون تجارت به صراحت گفته است؛ ورشکستگی شرکت ملازمه ای با ورشکستگی شرکا ندارد.

البته در موارد خاصی و با جمع شرایطی ممکن است تاثیر ورشکستگی شرکت موجب ورشکستکی مدیر یا شرکای شرکت شود.

در این نوشته که حسب رویه قضائی و تجربیات وکلای تخصصی بخش شرکت های مؤسسه حقوقی اترس قرار دارد، به توضیح تاثیرات ورشکستگی شرکت می پردازیم تا دیگر نگران این موضوع نباشید و در ضمن آگاه بشید که با چه شرایطی ورشکستگی شرکت می تواند ایجاد کننده ی خطر در جهت ورشکستگی مدیران شرکت باشد.

مسئولیت مدیران شرکتها در قبال بدهی شرکت

در حقیقت مدیر شرکت تجاری به این دلیل که مدیر شرکت هست، اصولا مسئولیتی در قبال دیون و تعهدات شرکت ندارد.

این قاعده حتی در شرکتهای شخص مثل تضامنی و نسبی هم اعمال می شود. مگر اینکه در قرارداد خاصی، مدیر شرکت اجرای تعهدات یا ادای دیون شرکت را ضمانت کرده باشد.

برای مطالعه بیشتر در خصوص میزان مسئولیت مدیران شرکت به مقاله مسئولیت مدیران شرکت ها مراجعه کنید. همچنین قانون در موارد خاص علاوه بر شرکت، مدیر شرکت را نیز ضامن و متعهد قلمداد کرده؛ درست مثل ماده ۱۹ قانون صدور چک که برای مدیران صادر کننده چکی که بر عهده حساب جاری شرکت و به نام شرکت و به نفع ثالث صادر شده، مسئولیت تضامنی در نظر گرفته است.

نکته ی مهم: ممکن است مدیران شرکت به موجب قواعد عام مسئولیت مدنی یا به موجب قانون خاص مثل قانون صدور چک، مسئول خسارت وارده به شرکت باشند ولی از این موارد نمی شود قاعده ی کلی استخراج کرد و برای مدیران مسئولیت مطلق در نظر گرفت.

پس در موارد شک اصل بر عدم مسئولیت مدیر هست.

قاعده ی کلی : اثر ورشکستگی شرکت ملازمه ای با ورشکستگی شرکا و مدیران شرکت ندارد؛ مگر در صورت مسئولیت آنها و سپس جمع شرایطی که در ادامه به بیان این شرایط می پردازیم.

مقاله پیشنهادی : ثبت شرکت و نکات مهم آن که میبایست بدانیم

چه زمانی ورشکستگی شرکت منجر به مسئولیت مدیران شرکت های سهامی میشود ؟

تاثیرات ورشکستگی شرکت سهامی عام و خاص که در ماده ۱۴۳ قانون تجارت مقرر گردیده است:

در صورتی که شرکت ورشکسته شود یا بعد از انحلال معلوم شود که دارایی شرکت برای تادیه ی دیون شرکت کافی نیست، دادگاه می تواند به تقاضای هر ذی نفع هر یک از مدیران و یا مدیر عاملی  را که ورشکستگی شرکت یا کافی نبودن دارایی شرکت به خاطر تخلفات او باشد، منفردا یا متضامنا به تادیه آن قسمت از دیونی که پرداختش از دارایی شرکت ممکن نیست، محکوم کند.

چهار شرط برای مسئولیت مدیران شرکت منحل شده یا ورشکسته

الف) انحلال یا ورشکستگی شرکت.

ب) کافی نبودن دیون شرکت برای پرداخت دیون شرکت.

ج) اثبات تقصیر یا تخلف مدیر یا مدیران توسط مدعی یا مدعیان که بر حسب مورد می تواند طلبکاران یا مدیر تصفیه باشد.

د) اثبات رابطه ی سببیت بین تقصیر و تخلف مدیران و ناکافی بودن دارایی شرکت یا ورشکستگی شرکت در دادگاه.

با احراز شرایط بالا، مسئولیت مدیر یا مدیران متخلف محقق می شود و حکم قانون این است که مدیر یا مدیران متخلف به صورت تنهایی یا تضامنی به تادیه دیون شرکت ملزم می شوند.

نکته ی مهم : در صورت تعدد مدیران متخلف، مسئولیت آنها بر اساس این ماده تضامنی است و اگر مدیر شخص حقیقی نماینده ی شخص حقوقی عضو هیات مدیره ی شرکت باشد، بر اساس ماده ۱۱۰ لایحه قانون تجارت، هم شخص حقیقی و هم شخص حقوقی هر دو مسئولیت تضامنی دارند.

شرایط ورشکستگی مدیر یا مدیران شرکت های سهامی

پس از اینکه مسئولیت مدیر متخلف بر اساس ماده ۱۴۳ محرز شد، مدیری که محکوم به پرداخت دیون شرکت شده، در صورتی که توانایی پرداخت دیون را نداشته باشد، شرط اول ورشکستگی یعنی توقف در پرداخت دیون(عدم توان پرداخت بدهی ها ) در خصوص وی محقق شده است.

شرط بعدی این است که مدیر باید تاجر باشد. با این توضیح که از نظر قانون مدیر شرکت سهامی از آن جهت که مدیر هست، تاجر محسوب نمی شود؛ چون بر اساس ماده ۱ و ۲ قانون تجارت، شخصی تاجر محسوب می شود که مستقلا و به عنوان اصیل معاملات تجاری را انجام بدهد.

اما مدیر شرکت معاملات را به نمایندگی از شرکت انجام میدهد پس تاجر نیست. بله اگر صرف نظر از مدیریت شرکت، شخصا تاجر باشد و به دلیل عدم توانایی در پرداخت دیون شرکت در فرضی که گفتیم دچار توقف شود، ورشکسته می شود و در غیر این صورت نه.

 شرایط ورشکستگی مدیر یا مدیران شرکت های شخص

(مثل تضامنی، نسبی و …)

در مورد شرکت های شخص، ماده ای مثل ماده ۱۴۳ ل.ا.ق.ت وجود ندارد. اما به هر حال بر اساس قواعد عام نمایندگی و قواعد عام مسئولیت مدنی، در صورت تحقق شرایط بالا دادگاه می توانذ مدیر را به پرداخت بدهی های  پرداخت نشده ی شرکت محکوم کند.

در واقع می توان گفت ماده ۱۴۳ لایحه در مقام بیان یک قاعده ی کلیه که به دلیل وحدت ملاک شامل مدیران سایر شرکت های تجاری هم می شود. اگر چه حکم ماده ۱۴۳ لایحه در مورد مسئولیت تضامنی مدیران یک استتثناست.

در نتیجه در صورت احراز شرایط بالا و تحقق مسئولیت مدیر یا مدیران متخلف در شرکت های تضامنی، نسبی، مختلط سهامی و غیر سهامی و شرکت های با مسئولیت محدود و تعاونی، نمی شود قائل به مسئولیت تضامنی مدیران شد. زیرا در قانون ما اصل بر عدم مسئولیت تضامنی است و بلکه اصل بر مسئولیت مشترک است.

در نتیجه مدیران متخلف این شرکت ها در صورت وجود شرایط بالا مشترکا و نه به صورت تضامنی مسئول پرداخت قرض های پرداخت نشده ی شرکت هستند. بعد از محکومیت، در صورت عدم توانایی پرداخت و تاجر بودن شخص مدیر، به ورشکستگی آنها حکم داده می شود.

مدیر شرکت تضامنی اگر شریک شرکت هم باشد ، به خاطر شریک بودن مسئولیت تضامنی دارد نه به دلیل مدیر بودن.

جمع بندی :

در این یادداشت ، تاثیرات ورشکستگی شرکت ها و اثر ورشکستگی شرکت بر مدیران شرکت را بررسی کردیم.

گفتیم اصولا ورشکستگی شرکت موجب ورشکستگی مدیران نمی شود چرا که شخصیت شرکت و مدیران مستقل هست.

در صورتیکه نیاز به مشورت حقوق دارید ، میتوانید از خدمات مشاوره حقوقی به صورت تلفنی استفاده کنید .