ممنوع الخروجی : درحال حاضر که مهاجرت و فعالیت اقتصادی در خارج از کشور رشد زیادی پیدا کرده است، ممنوع الخروج بودن مسالهای است که گاه ممکن است نتایج زیانبار و حتی غیرقابل جبرانی را به همراه داشته باشد که بخشی از سوالات حقوقی مخاطبان گرامی از موسسه حقوقی اترس به آن اختصاص داده شده است.
رنج ناشی از این موضوع وقتی به اوج میرسد که دقیقا پای پرواز و دقایقی قبل از سفر درحالیکه اصلا انتظارش را ندارید ظاهر میشود و تمام برنامه های شما را بهم میریزد!
دلایل ممنوع الخروجی
ممنوع الخروجی دلایل متعددی دارد که عمده ی آنها، داشتن پرونده ی قضایی، بدهی مالی از جمله چک و مهریه، بدهی مالیاتی و بدهی بانکی است. پس چنانچه با موضوعاتی از این قبیل درگیر هستید حتما این مقاله را تا انتها مطالعه کنید تا با علل ممنوع الخروجی و راهکارهای حل آن آشنا شوید. مثل همیشه پیشنهاد داریم ، با مشاوره حقوقی از وکلای پایه یک دادگستری اترس ریسک های قانونی خود را کاهش دهید.
ممنوع الخروج شدن به دلایل مختلفی اتفاق می افتد که در اینجا به شرح مختصری از هرکدام میپردازیم، همچنین در صورتیکه نیاز به مشاوره حقوقی با وکیل درباره ممنوع الخروجی خود دارید ، از طریق راه های تماس با ما در ارتباط باشید.
داشتن پرونده ی قضایی
اگر در مراجع قضایی دارای پرونده هستید و طرف دعوای شخصی قرار گرفته اید این احتمال وجود دارد که ممنوع الخروج باشید. در این صورت چنانچه موضوع پرونده کیفری باشد و اتهامی متوجه شما باشد ممکن است به دستور مقام قضایی تا مشخص شدن نتیجه ی نهایی پرونده ممنوع الخروج شده باشید.
در مورد پرونده های حقوقی هم مطابق ماده ۲۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، درصورتی ممنوع الخروج میشوید که اولا موضوع پرونده مالی باشد مثل مطالبه ی وجه و ثانیا حکم به مرحله ی اجرا درآمده باشد و ثالثا شخصی که حکم به نفعش صادر شده است این مساله را درخواست کرده باشد.
پس اگر در دادگاه دارای پرونده ای با شرایط گفته شده هستید حتما قبل از برنامه ریزی برای سفر به خارج از کشور و تهیه ی بلیط، با مراجعه به مرجعی که دعوی در آنجا مطرح است از وضعیت ممنوع الخروجی خود اطلاع حاصل کنید.
لازم به ذکر است که مدت ممنوع الخروجی در پرونده های قضایی حداکثر شش ماه است و تمدید آن نیاز به دستور قاضی دارد پس درصورتیکه متوجه شدید ممنوع الخروج هستید، حتما تاریخ شروع و وضعیت تمدید آن را بپرسید چرا که با گذشت مدتهای ذکر شده میتوانید درخواست رفع ممنوع الخروجی خود را بکنید.
داشتن بدهی مالی
علاوه بر داشتن پرونده ی حقوقی مالی، اگر چکی صادر کرده اید که به هر علتی با گواهی عدم پرداخت بانک مواجه شده است، یا سفته ای را به شخصی داده اید که در سررسید پرداخت نشده است و یا مردی هستید که همسرتان اقدام به مطالبه ی مهریه نموده است، ممکن است به دستور رییس اداره اجرای مفاد اسناد رسمی مربوطه بابت این بدهیها ممنوع الخروج شده باشید. مدت این دستور نیز شش ماه است که برای مراتب بعدی نیاز به موافقت دستور دهنده دارد.
وجود بدهی مالیاتی
در حال حاضر مطابق ماده ۲۰۲ قانون مالیاتهای مستقیم اصلاحی ۱۳۹۴/۴/۳۱ امکان ممنوع الخروج شدن به دلیل داشتن بدهی مالیاتی با شرایط مندرج در این ماده وجود دارد. همچنین مطابق ماده ۱۷ قانون گذرنامه مصوب ۱۳۵۱/۱۲/۱۰ دولت می تواند از خروج بدهکارانی که حکم قطعی مالیاتی آنها صادر شده است جلوگیری بعمل آورد. بنابراین درصورتیکه متناسب با شغل خود در اداره ی مالیات دارای پرونده ی مالیاتی بوده و بنا به هر دلیل بدهی مالیاتی خود را پرداخت نکرده اید قبل از سفر رفتن، از وضعیت پرونده ی مالیاتی خود اطلاع حاصل کنید.در این راستا توصیه های وکلای مالیاتی اترس راهگشا خواهد بود.
ممنوع الخروجی و بدهی های بانکی
نپرداختن اقساط تسهیلات بانکی نیز یکی دیگر از مواردی است که ممکن است به ممنوع الخروجی شما بیانجامد. مطابق لایحه قانونی ممنوعیت خروج بدهکاران بانکها که در تاریخ ۱۳۵۹/۲/۲۰ به تصویب رسیده است به بانک مرکزی این اجازه را داده است که از طریق دادستانی مانع خروج از کشور بدهکاران بانکی شود.
در راستای اجرای این قانون رئیس وقت بانک مرکزی در تاریخ ۱۳۹۲/۷/۲ بموجب بخشنامه شماره ۱۹۶۲۹۱/۹۲ خطاب به مدیرعاملان بانکها اعمال ممنوع الخروجی اشخاص حقیقی با بدهی سه میلیارد ریال به بالا و اشخاص حقوقی مثل شرکتهای خصوصی و غیره با بدهی پنج میلیارد ریال به بالا که وثیقه های کافی ارائه نداده باشند را تقاضا کرد.البته حسب تجربیات وکلای بانکی در این موارد بانکها معمولا از طریق ادارات مفاد اجرای اسناد رسمی، بدهکاران خود را ممنوع الخروج میکنند.
ممنوع الخروج شدن زن توسط شوهر
مطابق قوانین ایران، زن بدون رضایت همسرش امکان خروج از کشور را ندارد و بنا به صراحت ماده ۱۸ قانون گذرنامه جهت دریافت گذرنامه می بایست اجازه ی رسمی همسرش را کسب کند. همچنین مطابق ماده ۱۹ این قانون زوج میتواند با مراجعه به اداره ی گذرنامه همسر خود را ممنوع الخروج کند حتی اگر قبلا این اجازه را به صورت قانونی به وی داده باشد.
البته این مورد یک استثنا دارد و آن حالتی است که زوجین یا زوجه مقیم خارج از کشور باشند یا شوهر خارجی باشد اما زن به تابعیت ایرانی خود باقی مانده باشد، امکان ممنوع الخروج کردن زوجه توسط زوج وجود ندارد.
ممنوع الخروج شدن فرزند توسط پدر و مادر
در خصوص افراد زیر ۱۸ سال نیز امکان خروج از کشور منوط به اجازه ی پدر یا جد پدری (پدرِ پدر درصورتی که فرد پدر نداشته باشد) است. مطابق ماده ۱۹ قانون یاد شده، این افراد نیز میتوانند با مراجعه به اداره ی گذرنامه اشخاص تحت سرپرستی خود را ممنوع الخروج کنند.
همچنین در حالتی که فرزندان مشترک پس از طلاق با پدر زندگی میکنند و مادر دارای حق ملاقات باشد از آنجایی که خروج فرزندان از کشور موجبات تضییع حقوق مادر را فراهم میکند، وی میتواند از دادگاه خانواده تقاضای صدور حکم مبنی بر ممنوع الخروجی فرزندان را درخواست کند و قاضی به این موضوع رسیدگی مینماید.
ممنوع الخروجی شغلی و موقت
علاوه بر مواردی که بیان شد علل دیگری هم برای ممنوع الخروج بودن وجود دارد. بعنوان مثال افرادی ممکن است به اقتضای شغلی که دارند امکان خروج از کشور را بدون اجازه و تایید مقامات مافوق خود نداشته باشند و مسلما از ابتدا در جریان این امر قرار میگیرند. یا ممکن است فرد به دلیل اینکه مشمول خدمت سربازی است ممنوع الخروج باشد که در این صورت خروج اینگونه افراد از کشور نیازمند تودیع ضمانتهای لازم است.
روشهای اطلاع از ممنوع الخروجی
راههای متعددی برای کسب اطلاع از وضعیت خروجتان از کشور وجود دارد. در اینجا چند روش را به شما معرفی میکنیم:
در مورد پرونده های قضایی، مالیاتی و بانکی، مراجعه به دادگاه، اداره مالیات و بانک مربوطه
اگر از وجود پرونده در دادگستری بر علیه خود اطلاعی ندارد به شما پیشنهاد میکنیم در سامانه ی ثنای قوه قضائیه ثبت نام کرده و با وارد کردن کد ملی خود از پرونده های قضایی خود اطلاع کسب کنید.
همچنین در مواردی که حدس میزنید دارای بدهی مالیاتی یا بانکی هستید حتما قبل از اقدام به سفر، با مراجعه به آن ادارات، وضعیت بدهی خود را شفاف کنید.
در مورد پرونده های ادارات اجرای اسناد رسمی مراجعه به سایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و یا مراجعه ی حضوری به اداره مربوطه
استعلام از طریق اپلیکیشن پلیس من
با نصب این اپلیکیشن بر روی تلفن همراه خود و ورود به درگاه وضعیت خروج از کشور افراد دارای گذرنامه میتوانید با پرداخت مبلغ اندکی از وضعیت ممنوع الخروج بودن یا نبودن خود آگاهی یابید.
البته در حال حاضر برخی سایتها یا اپلیکیشنهای دیگر نیز برای جذب مشتری اقدام به راه اندازی این قابلیت کرده اند اما اپلیکیشن پلیس من به دلیل تعلقش به نیروی انتظامی قابلیت اطمینان بیشتری دارد.
مراجعه حضوری به اداره گذرنامه
این روش قدیمی هنوز هم کاربرد دارد که البته مستلزم صرف وقت و انرژی بیشتری در مقایسه با روشهای قبلی است.
راهکارهای رفع ممنوع الخروجی
پس از آگاهی از اینکه ممنوع الخروج هستید در ابتدا باید علتش را مشخص نمایید تا متناسب با آن در جهت رفع ممنوع الخروجی خود گام بردارید.
در پرونده های کیفری مطابق تبصره ۲ ماده ۲۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری، قرار ممنوعیت خروج از کشور ظرف ده روز قابل اعتراض در دادگاه صالح است.
در کلیه پرونده ها با موضوع بدهی مالی، با صدور حکم اعسار و قطعیت آن و پرداخت پیش قسط تعیینی، ممنوع الخروجی بنا به دستور قاضی صادرکننده لغو میشود. در مواردی که بدهکار تاجر باشد، صدور حکم ورشکستگی نیز همین اثر را دارد.
در پرونده هایی که ممنوع الخروجی از طریق اداره اجرای مفاد اسناد رسمی انجام شده است نیز بدهکار میتواند در دادگاه صالح دعوی اعسار مطرح کند و با ارائه حکم قطعی اعسار به اداره مربوطه، ممنوع الخروجی مرتفع میگردد.
علاوه بر این امکان طرح دادخواست با خواسته رفع ممنوع الخروجی در دادگاه صالح وجود دارد. بعنوان مثال زنی که توسط همسرش ممنوع الخروج شده است میتواند با ارائه دلایل و مدارک مثلا مبنی بر اخذ پذیرش در دانشگاههای معتبر خارج از کشور، لزوم انجام پروژه شغلی در خارج ایران و یا قصد سفر زیارتی، دادخواست خود مبنی بر تقاضای رفع ممنوع الخروجی را به دادگاه تقدیم کند.
قاضی پس از بررسی دلایل و مدارک چنانچه با درخواست خواهان موافق باشد، حکم به رفع ممنوع الخروجی وی به صورت دایم یا موقت (با اخذ تامین مناسب) صادر می نماید.
امکان رفع ممنوعیت خروج از کشور در شرایط خاص
بر اساس قوانین ما در برخی موارد امکان رفع ممنوع الخروجی بطور موقت توسط دادگاه وجود دارد. در این صورت دادگاه حداکثر برای یک نوبت با سپردن وثیقه مناسب به شخص اجازه خروج از کشور را میدهد. این موارد عبارتند از:
سفر حج تمتع
سفر درمانی ضروری
سفر کاری تجاری
در پایان توصیه میشود جهت جلوگیری از مواجهه با مشکل ممنوع الخروجی در مواردی که توضیح داده شد و یا برای رفع ممنوعیت خروجتان از کشور از طریق سریعترین و بهترین راه، کار را به کاردان سپرده و از وکیل خبره و متخصص در این زمینه یاری بخواهید. گروه وکلای اترس همواره آماده ارائه خدمات به شما هموطنان عزیز میباشد.
با ما در تماس باشید.
نویسنده مقاله : نرجس نورمحمدی وکیل پایه یک دادگستری
موسسه حقوقی اترس