خریدار مال غیر : در مواردی ممکن است کسی اقدام به خرید مالی مثلا یک ملک از شخصی دیگر کند بدون این که فروشنده مالک آن مال باشد یا حتی از مالک اصلی اجازه برای فروش و انتقال آن مال را داشته باشد. در این حالت اگر مالک اصلی رضایت خود را به این انتقال اعلام کند، خرید و فروش انجام گرفته صحیح می باشد ولی در صورتی که عدم رضایت او به معامله انجام گرفته اثبات شود، قرارداد دو طرف از بین رفته و مال باید به صاحب اصلی آن برگردانده شود.
حتی در مواردی ممکن است خریدار با وکیل مالک اصلی معامله ای انجام دهد ولی به دلایلی آن وکالت نامه معتبر نباشد یا وکیل اختیار انجام آن معامله را نداشته در این صورت هم مالک اصلی می بایست نظر خود را نسبت به آن معامله اعلام و ابراز کند و در صورت عدم رضایت او این معامله از بین خواهد رفت.
شرایط حقوقی خردیدار مال غیر
سوالی که در این خصوص با آن مواجه می شویم این است که در این صورت تکلیف خریدار چیست؟
در پاسخ باید گفت در پاسخ به این سوال می بایست دو حالت را در نظر بگیریم:
حالت اول زمانی است که خریدار اطلاع داشته مالی که از فروشنده خریداری کرده متعلق به کسی غیر از فروشنده است.
حالت دوم عبارت است از زمانی که خریدار اطلاعی از مالک نبودن فروشنده مال ندارد.
زمانی که خریدار اطلاع داشته باشد
در حالت اول خریدار بر اساس قانون به همراه فروشنده مجرم شناخته می شود و از جانب فروشنده هیچ خسارتی به او پرداخت نخواهد شد.
زمانی که خریدار اطلاع نداشته باشد
ولی در حالت دوم مسئولیتی متوجه او نیست و باید مال خریداری شده را به مالک اصلی آن تحویل دهد و برای دریافت مبلغی که برای خرید به فروشنده پرداخت کرده به او مراجعه کند.
در صورتی که ارزش آن چه خریدار به عنوان مبلغ مال به فروشنده پرداخت نموده کم شود در صورتی که کم شدن ارزش آن چه در ازای خرید آن مال پرداخت کرده که می تواند پول یا مال دیگر باشد را در دادگاه اثبات کند می تواند از فروشنده خسارت آن را دریافت کند البته این حق در قانون فقط برای خریداری پیش بینی شده که اطلاعی از عدم مالکیت فروشنده نسبت به مال فروخته شده نداشته است.
معنای سکوت مالک در قانون
سوال. آیا سکوت مالک به معنای رضایت او به خرید و فروش انجام شده می باشد؟
بر اساس قانون نمی توانیم سکوت مالک اصلی در برابر خرید و فروش انجام شده را به معنای رضایت او در نظر بگیریم حتی در حالتی که او در زمان منعقد شدن معامله بین دو طرف حضور دارد و سکوت می کند نمی توان رضایت او را نتیجه گرفت بلکه او باید به طور واضح رضایت خود را به دو طرف اعلام نماید.
البته برای اعلام رضایت مالک ملاک خاصی در نظر گرفته نشده برای مثال قاعده مشخصی برای ابراز عدم رضایت او وجود ندارد .
برای مثال حتی در صورتی که مالک بعد از اطلاع از انجام معامله با مال متعلق به خود توسط دیگری اقدام به فروش آن مال به نفر سومی کند این معامله به معنای عدم رضایت به معامله اول در نظر گرفته می شود پس می توان گفت در مواردی مالک اصلی به صورتی غیر از بیان صریح نارضایتی می تواند معامله انجام شده بر روی مال خود توسط دیگری را بر هم زند.
بیشتر بدانیم : شرایط ابطال سند رسمی در دعوی دادگاه
زمان اعتراض مالک اصلی به خریدار مال غیر
سوال. آیا مالک اصلی در زمان مشخصی باید رضایت یا عدم رضایت خود را نسبت به خرید و فروش انجام شده اعلام کند؟
خیر زمان مشخصی برای اعلام رضایت یا عدم رضایت مالک نسبت به خرید و فروش انجام شده در قانون پیش بینی نشده و در صورت اطلاع از این معامله تکلیفی به اعلام نظر خود به صورت فوری ندارد در این صورت اگر خریدار با طولانی شدن مدت زمان اعلام نظر مالک اصلی به خرید و فروش انجام شده ضرری به او وارد شود باز هم نمی تواند مالک را به اعلام نظر خود مجبور کند و تنها می تواند قرارداد خود را با فروشنده برهم زند.
فوت مالک اصلی
سوال. در صورتی که خرید و فروشی انجام شود و مالک اصلی قبل از اعلام نظر خود فوت نماید تکلیف چیست؟
در این صورت پس از انجام انحصار وراثت و مشخص شدن ورثه آن ها می توانند به معامله انجام شده رضایت دهند یا اینکه با آن مخالفت کنند. لازم به ذکر است کسی که مال متعلق به کسی که فوت شده را خریداری نموده به عنوان کسی که از انحصار وراثت آن مرحوم نفع می برد می تواند صدور گواهی حصر وراثت را با ارائه مدارک مربوط به معامله خود از شورای حل اختلاف درخواست کند.
تکلیف خریدار مال غیر در برابر خسارت های وارد شده
در صورتی که برای مثال خریدار ملکی را از فروشنده خریداری نموده که به آن خسارتی وارد شده است، مالک اصلی می بایست خسارت وارد شده را از خریدار که از آن مال استفاده کرده دریافت کند در این حالت خریداری که اطلاعی از مالک نبودن فروشنده نداشته است می تواند بعد از پرداخت خسارت به مالک اصلی، آنچه را پرداخت کرده از فروشنده مطالبه کند تا به او پرداخت شود.
طرح دعوی علیه فروشنده مال غیر
سوال. آیا کسی که مال متعلق به دیگری را خریداری نموده می تواند علیه فروشنده دعوایی در دادگاه مطرح کند؟
بله در صورتی که خریدار از اطلاعی از عدم مالکیت فروشنده نسبت به مال نداشته باشد می تواند از او شکایت نماید.
مطلب مهمی که در این موضوع باید به توضیح آن بپردازیم این است که معامله با مال دیگری همیشه به صورت فروش آن مال نیست .
برای مثال کسی می تواند ملک متعلق به دیگری را بدون اجازه او اجاره دهد در این صورت هم می توان گفت کسی که ملک را اجاره نموده دارای همان حقوقی است که قانون برای خریدار مال دیگری مشخص نموده یعنی در صورتی که بی اطلاع از عدم مالکیت موجر باشد تمامی خسارت ها می بایست به او پرداخت شود و در صورتی که علی رغم اطلاع از عدم مالکیت موجر اقدام به اجاره نمودن ملک نموده شایستگی دریافت هیچگونه خسارتی را نخواهد داشت.
پرسش و پاسخ حقوقی درباره خریدار مال غیر
وکلای دادگستری می توانند خریدار مال غیر را از حقوق و تکالیفی که به عهده اوست آگاه نمایند و بهتر است برای کسب بهترین نتیجه قبل از اقدام به طرح دعوا یا دفاع از دعوایی که علیه شما مطرح شده است با وکلای دادگستری که در این زمینه علم و اطلاع کافی دارند مشورت نمایید.