پابند الکترونیکی : از گذشته تا به امروز، سیستم کیفری همواره در حال تغییر و تحول بوده و همیشه تلاش میکرده است تا با استفاده از مجازاتهای بازدارنده و تا حد امکان جایگزینی آنها با مجازاتهای تامینی، تربیتی و مراقبتی از معایب کاسته و به مزایای آنها بیفزاید.
بدین ترتیب ما امروزه شاهد تغییرات چشم گیری در زمینه مجازات در کشور عزیزمان هستیم و قوانین و مقررات زیادی در این زمینه مانند قانون کاهش مجازاتهای تعزیری به تصویب رسیده اند.
یکی از ایده های جدید برای کاهش معایب زندان برای مجرمین استفاده از پابند الکترونیکی میباشد. استفاده از این پابند برای مجرمین جرایم تعزیری درجه ۵ تا ۸ پیش از ورود به زندان و برای مجرمین درجه ۲ تا ۵ پس از گذراندن بخشی از حبس تعزیری خود امکان پذیر است.
پابند الکترونیکی چیست؟
وکیل کیفری در تعریف پابند الکترونیکی چنین بیان میدارد که: این پابند نوعی ردیاب است که بر پای مجرمین دارای شرایط بسته میشود تا ایشان از فضای زندان دور بوده و خارج از آن البته در محدوده ای که تعیین شده است بتوانند زندگی کنند.
پابند الکترونیکی به چه کسانی تعلق میگیرد؟
تبدیل حبس و زندان برای تمامی افراد امکان پذیر نیست به همین دلیل قانونگذار در ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی مراقبت‌های الکترونیکی، افرادی که میتوانند از آن استفاده کنند را به طور دقیق بیان کرده است.
- متهمان مشمول بند (چ) ماده ۲۱۷ قانون آئین دادرسی کیفری
- محکومان مشمول ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲
- زندانیان تحت نظام نیمه آزادی و شاغل در مراکز حرفه آموزی
- افرادی که به موجب قانون یا تصمیم مرجع قضایی تحت مراقبت بوده یا از ورود یا خروج از محدوده معینی منع شده اند، از قبیل مراقبت های مذکور در مواد ۴۲ و ۴۳ قانون مجازات اسلامی
- سایر موارد پیش بینی شده در قوانین و مقررات
برای اطلاع از سایر موارد مشخص شده در قانون بهتر است از وکلای دادگستری متخصص در این زمینه مشاوره حقوقی کیفری دریافت کرده تا ایشان بیان موارد موجود شما را برای دریافت آن نیز راهنمایی کنند.
شرایط دریافت پابند الکترونیکی
برای اطلاع از شرایط دریافت پابند الکترونیکی باید به ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی مراجعه کنید که چنین مقرر شده است
“در جرائم تعزیری از درجه پنج تا درجه هشت، دادگاه میتواند در صورت وجود شرایط مقرر در تعویق مراقبتی، محکوم به حبس را با رضایت وی در محدوده مکانی مشخص تحت نظارت سامانه سیستم های الکترونیکی قرار دهد“
تعویق مراقبتی زمانی از سوی قاضی صادر میشود که متهم به صورت کتبی تعهد به عدم ارتکاب جرم در مدت معین شده از سوی دادگاه نماید و تمامی دستورها و تدابیر مقرر از سوی دادگاه را رعایت کند. البته باید قاضی رعایت موارد بیان شده را در مجرم پیش بینی نماید.
. شرط دوم دریافت پابند الکترونیکی بر اساس تبصره دوم ماده ۶۲ قانون مجازات که در سال ۱۳۹۹ اضافه شد چنین میباشد
“مقررات این ماده در مورد حبس های تعزیری درجه دو، درجه سه و درجه چهار نیز پس از گذراندن یک چهارم مجازاتهای حبس قابل اعمال است.”
مراحل دریافت پابند الکترونیکی
- اولین مرحله برای دریافت پابند الکترونیکی درخواست قاضی اجرای احکام در خصوص بررسی شرایط مجرم مورد نظر میباشد
- این اقدام از سوی مقامات ذی صلاح صورت گرفته و گزارشات مبنی بر اینکه مجرم مورد نظر دارای یکی از شرایط بیان شده در موارد فوق هست یا خیر به قاضی اجرای احکام اعلام خواهد شد. البته موارد دیگر مانند اصلاح شدن مجرم یا جبران ضرر بزه دیده که از شرایط تخفیف مجازات نیز میباشد موثر است.
- قاضی اجرای احکام پس از دریافت تاییدیه از سوی زندان و مددکاران اجتماعی، مراتب را به همراه گزارش تاییدیه به دادگاه صادر کننده حکم ارسال میکند که در صورت موافقت این دادگاه، قاضی اجرای احکام اقدام به دریافت تامینات کیفری مناسب کرده و مراتب فوق را به زندان اعلام مینماید.
- در نهایت آموزشهای لازم در این خصوص به مجرم داده شده و در صورت رضایت وی به این اقدام، پابند الکترونیکی نصب و راه اندازی میشود.
البته بهتر است بدانید که استفاده از این پابند به صورت رایگان نبوده و برای مجرم هزینه هایی دارد که میتواند به صورت یکجا یا ماهانه آنرا پرداخت نماید. هزینه های مربوطه در ادامه مطلب بیان شده است.
محدوده پابند الکترونیکی چقدر است؟
از مهمترین مسائل مربوط به پابند الکترونیکی میتوان به محدوده ای اشاره کرد که دارندگان آن نباید از آن خارج شوند.
دستور العمل تعیین محدوده مراقبتی محکومان تحت نظارت سامانه های الکترونیکی، محدوده استفاده از آنرا به سه حالت تقسیم بندی کرده است که با توجه به شرایط مختلفی از قبیل نوع و کیفیت ارتکاب جرم یا ویژگی های شخصیتی مجرم از سوی مقام قضائی تعیین خواهد شد.
- درجه اول: محلی با نشانی معین است که فرد تحت مراقبت، در آن سکونت دارد و شعاع تردد مجاز در آن حداکثر ۲۰۰ متر از ساختمان محل سکونت است.
- درجه دوم: محلی که فرد تحت مراقبت در آن سکونت دارد و شعاع تردد مجاز در آن حداکثر ۵۰۰ متر از ساختمان محل سکونت وی میباشد
- درجه سوم: محلی که فرد تحت مراقبت در آن سکونت دارد و شعاع تردد مجاز در آن حداکثر ۱۰۰۰ متر از ساختمان محل سکونت وی میباشد
خسارت بر پابند چگونه جبران خواهد شد؟
نظارت شبانه روزی بر صحت رفتار مجرم از سوی سامانه مراقبت الکترونیکی صورت گرفته و در صورتی که رفتاری غیرقانونی صورت گیرد مراتب آن به مقام ناظر اعلام شده و باید گزارش آن از سوی مجرم خاطی اعلام گردد.
در صورتی که هرگونه خسارتی به پابند وارد گردد، از طریق تامیناتی که پیش از نحویل پابند از مجرم دریافت شده است جبران خواهد شد.
آیا میشود قبل از ورود به زندان درخواست پابند الکترونیکی کرد؟
بر خلاف تصوری که میان عموم وجود دارد، نه تنها میشود قبل از ورود به زندان درخواست پابند الکترونیکی کرد بلکه مسیر ساده تری برای متقاضی آن خواهد داشت.
البته این مسئله در خصوص تمامی مجرمین که به حبس محکوم خواهند شد امکان پذیر نیست و تنها در جرایم تعزیری درجه ۵ تا ۸ ممکن است.
در این صورت مجرم باید پیش از صدور حکم قطعی دادگاه با دریافت مشاوره حقوقی از وکیل خود، درخواست خود مبنی بر استفاده از پابند الکترونیکی را به قاضی رسیدگی کننده به پرونده ارائه دهد تا ایشان ضمن صدور رای قطعی، تصمیم خود برای استفاده از پابند را اعلام نماید.
محدوده مراقبت پابند الکترونیک قابل تغییر است؟
پاسخ به این پرسش مثبت است و بر اساس ماده ۱۶ آئین نامه مراقبت الکترونیک، امکان تغییر محدوده مراقبتی با اجازه مرجع صادر کننده وجود خواهد داشت.
بدین ترتیب بر اساس حسن رفتار مجرم استفاده کننده از پابند و شرایط دیگر ممکن است محدوده مراقبتی از درجه یک به دو یا سه تغییر پیدا کند.
بیشتر بدانیم : میزان تخفیف در مجازات بر اساس قانون
تعرفه استفاده از پابند الکترونیکی چقدر است؟
در اجرای ردیف ۲۵ جدول شماره ۱۶ تعرفه درآمدهای موضوع جدول شماره ۵ قانون بودجه سال ۱۴۰۳، تعرفه استفاده از تجهیزات مراقبت الکترونیکی (پابند الکترونیکی) بابت هر روز استفاده برای افراد، اعم از اینکه در اجرای ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی و تبصره اصلاحی آن مستقیماً توسط مراجع قضایی به مرکز مراقبت الکترونیکی معرفی می‌شوند و یا زندانیانی که در اجرای ماده ۵۵۳ قانون آئین دادرسی کیفری و یا ماده ۱۹۱ آئین‌نامه اجرایی سازمان زندانها، جهت تحمل باقیمانده مجازات حبس و یا پس از تبدیل قرار تأمین، به جای بازداشت در اجرای بند «چ» ماده ۲۱۷ قانون آئین دادرسی کیفری تحت نظارت با تجهیزات الکترونیکی قرار می‌گیرند، به شرح ذیل میباشد:
- مبلغ ۳۰۰.۰۰۰ ریال برای عموم افراد؛
- مبلغ ۱۵۰.۰۰۰ ریال برای افرادی که به تشخیص مددکار و تأیید رئیس مؤسسه کیفری با موافقت مدیرکل زندان‌های استان و یا مقام مجاز معرفی شده از سوی ایشان از پرداخت تعرفه مقرر در بند الف عاجز هستند؛
- مبلغ ۵۰.۰۰۰ ریال برای افراد تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور و زنان سرپرست خانوار.
پرسش و پاسخ حقوقی درباره پابند الکترونیکی
فضای زندانها با توجه به اینکه مجرمین جرایم مختلفی را در خود جای داده است از نظر اجتماعی دارای مفاسدی برای افراد میباشد به همین دلیل سیستم کیفری رفته رفته تلاش خود برای کاهش این مفاسد و همچنین احترام به حفظ آزادی افراد به همراه محافظت از منافع عمومی و امنیت جامعه، سیستم مراقبتی را جایگزین مجازاتهایی از قبیل حبس میکند.
برای برخورداری از این تمهیدات لازم است که نسبت به آنها آگاهی داشته تا در زمان لزوم، اقدامات لازم برای استفاده از آنها را انجام دهید و در این جهت میتوانید از وکلای متخصص راهنمایی بگیرید.