اماره چیست : برای اینکه بدانیم اماره چیست و چه استفاده ای در دنیای حقوق دارد باید در ابتدا به بررسی لغت این اصطلاح حقوقی بپردازیم.
اماره در زبان فارسی به معنای نشان، نشانه و علامت است و معنای حقوقی آن نیز دور از تعریف لغوی آن نمیباشد.
امارات در دنیای حقوق نشانه هایی است که ما را برای رسیدن به واقعیت امری راهنمایی میکند. البته این تعریف دقیقی از آن نیست و در ادامه تعریف قانونگذار را از آن بیان خواهیم کرد.
امارات یکی از موارد ادله اثبات دعوا میباشند که طرفین میتوانند در دعاوی حقوقی از آن استفاده کرده و در دادگاه امری را به اثبات برسانند.
البته باید بدانید که استفاده از اماره در دعاوی مطلقا سبب اثبات نمیشود و اگر دلایل محکم تری در آن زمینه وجود داشته باشد قاضی دیگر به اماره رجوع نخواهد کرد.
این مسئله دارای جزئیات بسیاری است پس برای آگاهی از آنها در ادامه این گفتار با ماه همراه باشید.
تعریف اماره در قانون
برای بهرمندی از تعریف دقیق اصطلاحات حقوقی باید ابتدا به قوانین و مقررات وضع شده مراجعه کرد و در نهایت اگر تعریفی در قانون برای آنها وجود نداشته باشد میتوانید به منابع دیگر حقوقی رجوع کنید.
در خصوص اماره به دلیل اهمیت زیادی که در حل و فصل خصومت میان افراد دارد قانونگذار به طور صریح آنرا در ماده ۱۳۲۱ قانون مدنی تعریف کرده است.
در این ماده چنین بیان شده است که “اماره عبارت از اوضاع و احوالی است که به حکم قانون یا در نظر قاضی دلیل بر امری شناخته میشود.”
بنابراین تعریف قانونگذار نیز با معنای لغوی آن که در ابتدای گفتار بیان کردیم بسیار نزدیک است و اماره را نشانه های مشخص در قانون یا در نظر قاضی میداند که برای رسیدن به امری استفاده میشود.
انواع اماره در دنیای حقوق
انواع امارت در دنیای حقوقی در تعریف قانون از اماره به طور دقیق مشخص شده است.
امارات با توجه به ماده ۱۳۲۱ قانون مدنی به دو دسته اماره قانونی و اماره قضائی تقسیم بندی میشوند.
هر یک از این انواع دارای اعتبار و ارزش مستقلی میباشد و البته کاربردهای مختلفی نیز دارد به همین دلیل وکیل حقوقی برای آشنایی بهتر با این دو دسته موارد زیر را بیان کرده است.
اماره قانونی چیست و چه مصادیقی دارد؟
بنا بر تعریف قانونگذار از امارات قانونی که در ماده ۱۳۲۲ شکل گرفته است بیان میشود که اماره قانونی به مواردی گفته میشود که قانون آنها را دلیل بر امری قرار داده است.
در این ماده مصادیق آن نیز ذکر شده است که شامل موارد زیر میباشد:
- اماره تصرف: به معنای این است که هرکس مالی را در تصرف خود داشته باشد اگر دلیل دیگری نباشد نشان دهنده مالکیت است.
- دیواری که میان دو ملک مجاور واقع شده است، مالکیتش برای هر دو طرف است مگر اینکه دلیل دیگری باشد.
- طفل متولد در زمان زوجیت ملحق به شوهر است مشروط بر این که از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد.
- هر طفلی که بعد از انحلال نکاح متولد شود ملحق به شوهر است، مشروط بر این که مادر هنوز شوهر نکرده و از تاریخ انحلال نکاح تا روز ولادت طفل بیش از ده ماه نگذشته باشد، مگر آن که ثابت شود که از تاریخ نزدیکی تا زمان ولادت کمتر از شش ماه و یا بیش از ده ماه گذشته باشد
اماره قضائی چیست؟
اماره قضائی اوضاع و احوال موجود در پرونده ای است که برای رسیدگی به دادگاه مراجعه شده باشد. بدین ترتیب امارات قضائی نشانه هایی هست که قاضی هر پرونده را برای رسیدن به واقعیت مسئله راهنمایی میکند.
بدین ترتیب نمیتوان مصداق های مشخصی برای آن بیان کرد زیرا که اوضاع و احوال هر پرونده با دیگری متفاوت است. پس با این تفاسیر در هر پرونده ممکن است اماره قضائی مختص خود را داشته باشد.
با توجه به اینکه امارات قضائی در هر پرونده با توجه به ویژگی های شخصی و خصوصی که در آن وجود دارد بدست می آید نسبت به امارتی که از پیش توسط قانونگذار تعیین شده است اولویت دارند.
برای بیان یکی از معمول ترین امارات قضائی میتوان به معاینه محل توسط قاضی اشاره کرد که تاثیر بسیار زیادی در علم قاضی خواهد داشت.
بیشتر بدانیم : شرایط و نحوه درخواست تامین دلیل از دادگاه
میزان اعتبار امارات در دعاوی
برای بررسی میزان اعتبار امارات قانونی و قضائی نیز باید به متن قانون مراجعه کنیم زیرا که قانونگذار به طور صریح نظر خود را در این خصوص بیان کرده است.
ماده ۱۳۲۳ قانون مدنی در این خصوص بیان میدارد که “امارات قانونی در کلیه دعاوی اگر چه از دعاوی باشد که به شهادت شهود قابل اثبات نیست، معتبر است مگر آنکه دلیل بر خلاف آن موجب باشد.”
میتوانید برای دریافت اطلاعات بیشتر برای بررسی پرونده خود به صورت دقیق با دریافت مشاوره حقوقی از وکیل متخصص راهنمائی بگیرید.
تعارض اماره های قانونی با ادله دیگر
ادله اثبات دعوا در قانون موارد مشخصی دارد که میتوانند در دعاوی کیفری و حقوقی از سوی طرفین مورد استفاده قرار گیرد.
اما باید بدانید که ارزش همگی آنها یکسان نبوده و در صورتی که با یکدیگر تعارض پیدا کنند یکی از آنها بر دیگری برتری خواهد داشت و مبنای صدور حکم قرار خواهد گرفت زیرا اگر اولویت بندی وجود نداشته باشد صدور هیچ حکمی به صورت قطعی امکان پذیر نیز زیرا همواره در تمامی دعاوی دلایل متعارضی با یکدیگر وجود دارند.
ادله اثبات دعوا عبارتند از اقرار، شهادت شهود، قسم، امارات و اسناد کتبی.
بیان ارزش و اعتبار هر یک از آنها به ترتیب و با ذکر دلیل خارج از حوصله این بحث میباشد اما بهتر است بدانید که امارات پایین ترین ارزش را در میان دلایل محکمه پسند دیگر دارند. زمانی که اماره قانونی و قضائی نیز با یکدیکر تعارض پیدا کنند اماره قضائی نسبت به اماره قانونی اولویت داده خواهد شد.
پرسش و پاسخ حقوقی درباره اماره
اماره های پیش بینی شده در قانون به منزله ی نشانه هایی هستند برای راهنمایی قاضی در زمانهایی که هیچ دلیل دیگری برای تصمیم گیری وجود نداشته باشد میتواند مبنای صدور حکم قرار گیرد.
رسیدن به اماره ها از بررسی معمول موارد صورت میگرد و به همین دلیل ممکن است در طول زمان تغییرات بسیاری داشته باشد و از همین منظر از اعتبار بالایی برخوردار نیستند.