بدهی متوفی : یکی از مسائلی که پس از فوت افراد باید از سوی وارثین و اموال باقی مانده از متوفی حل شود بدهی های باقی مانده از متوفی میباشد.
دو نکته بسیار مهم برای پرداخت بدهی های متوفی وجود دارد:
اولین آن نحوه پرداخت بدهی از اموال باقی مانده میباشد که ترتیب پرداخت آنها به خصوص در مورد متوفایی که اموال او کفاف پرداخت تمام بدهی ها را ندهد حائز اهمیت است.
دومین نکته نیز مربوط به حدود مسئولیت وراث متوفی در خصوص پرداخت این بدهی ها از اموال باقی مانده و اموال شخصی آنها میباشد.
پاسخ هر دوی این موارد در قوانین و مقررات آمده است. در ادامه این گفتار به کمک وکلای متخصص به بررسی جنبه های مختلف این مسئله خواهیم پرداخت.
حدود مسئولیت وراث در پرداخت بدهی های متوفی
در ابتدا برای بررسی حدود مسئولیت وراث در پرداخت بدهی های متوفی باید بیان کنیم که پیش از تقسیم ترکه میان وراث اولویت با پرداخت بدهی های وی میباشد.
ترکه به معنای تمام دارایی های مثبت و منفی متوفی میباشد. یعنی تمام اموال، طلب ها و بدهی های متوفی را شامل میشود.
چنانچه نیاز به آگاهی بیشتر درباره مفهوم ترکه دارید به مقاله ترکه چیست مراجعه بفرمایید.
حدود مسئولیت وراث نسبت به بدهی ها بر اساس نحوه قبول یا رد ترکه از سوی آنها بستگی دارد که به شرح زیر میباشد:
قبول مطلق ترکه
در صورت قبول ترکه از سوی وراث، وراثی که قبول کرده باشند مسئولیت پرداخت دیون و بدهی های متوفی را خواهند داشت. البته نه از اموال شخصی خود بلکه به میزان سهم الارث تعیین شده آنها از سوی قانون.
قبول پس از تحریر ترکه
تحریر ترکه به معنای مشخص کردن دارایی های منفی و مثبت متوفی هست. بنابراین وراث میتوانند با محاسبه میزان سهم الارث خود پس از تحریر ترکه، اگر مالی پس از پرداخت دیون باقی بماند به آنها ارث برسد ترکه را پس از تحریر قبول نمایند و در غیر این صورت نیازی به قبول نخواهد بود و بدهی های از طریق اموال باقی مانده پرداخت خواهد شد.
رد مطلق ترکه
در صورتی که ورثه متوفی ترکه او را رد نمایند، هیچگونه مسئولیتی بابت بدهی های وی نخواهند داشت. دیون و بدهی های متوفی از طریق فروش اموال وی پرداخت خواهد شد و در نهایت اگر مالی باقی بماند، میان وراث بر اساس میزان سهم الارث هر یک تقسیم خواهد شد.
اولویت در پرداخت بدهی های متوفی
به دلیل اینکه ممکن است در برخی موارد اموال باقی مانده از متوفی کفاف پرداخت بدهی های او را ندهد، قانونگذار بر اساس میزان اهمیت این دیون، پرداخت آنها را اولویت بندی کرده است که باید بر این اساس صورت گیرد.
مواد ۲۲۵ و ۲۲۶ قانون امور حسبی، بیان کننده این ترتیب است که در ادامه به طور کامل بیان خواهیم کرد:
بیشتر بدانیم : چه اموالی مشمول مالیات بر ارث نمی شوند
پرداخت هزینه های کفن و دفن
پرداخت هزینه های کفن و دفن و تجهیز متوفی و سایر هزینههای ضروری از قبیل هزینه حفظ و اداره ترکه:
تجهیز متوفی به معنای پرداخت هزینه های مراسم خاکسپاری و موارد مشابه میباشد.
طبقه بندی بستانکاران متوفی
طبقه بندی بستانکاران متوفی که به ترتیب بدهی آنها از ترکه پرداخت خواهد شد:
طبقه اول
- حقوق خدمه خانه برای مدت سال آخر قبل از فوت
- حقوق خدمتگذاران بنگاه متوفی برای مدت شش ماه قبل از فوت
- دستمزد کارگرانی که روزانه یا هفتگی مزد میگیرند برای مدت سه ماه قبل از فوت
طبقه دوم
طلب اشخاصی کع متوفی ولی یا قیم آنها بوده و از این طریق به آنها مدیون شده است. این طلب زمانی در طبقه دوم و دارای اولویت است که فوت در زمان ولایت یا قیمومیت رخ داده باشد یا نهایتا یک سال از آن گذشته باشد.
طبقه سوم
طلب پزشک و داروفروش و مطالباتی که به مصرف مداوای متوفی و خانوادهاش در ظرف سال قبل از فوت رسیده است
طبقه چهارم
- نفقه زن مطابق ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی
- مهریه زن تا میزان ده هزار ریال. البته لازم است بدانید که سقف پرداخت مهریه تغییر کرده و برای اطلاع از میزان و نحوه دریافت آن میتوانید مشاوره حقوقی مهریه دریافت نمایید.
طبقه پنجم
در نهایت بدهی سایر طلبکاران از باقی مانده اموال پرداخت خواهد شد.
پرداخت مهریه زن پس از فوت همسر وی، بر عهده کیست؟
چگونگی دریافت مهریه پس از فوت شوهر برای همسر وی بسیار مهم و ضروری میباشد. با توجه به مواردی که پیش از بیان کردیم متوجه شدیم که پرداخت مهریه از ترکه متوفی صورت گرفته و وراث وی، مسئولیت پرداخت آن بیش از اموال باقی مانده از او را نخواهند داشت.
در ماده ۲۲۶ قانون امور حسبی که در مطالب بالا اشاره کردیم، مهریه و نفقه زوجه از دیون ممتاز متوفی میباشد که در طبقه چهارم قرار دارد.
زمانی که اموال متوفی برای پرداخت بدهی کافی نباشد چه کنیم؟
بر اساس قواعد حقوقی هیچکس تا زمانی که ضامن دیگری نباشد، هیچ مسئولیتی بابت پرداخت دیون و بدهی های وی نخواهد داشت.
بنابراین حتی وراث متوفی هیچ گونه مسئولیتی برای پرداخت بدهی متوفی ندارند. در صورتی که اموال وی کفاف پرداخت بدهی های آنرا نداشته باشد، به ترتیبی که در بالا به آن اشاره کردیم پرداخت شده و سایر بدهی ها باقی خواهد ماند.
البته هر یک از وراث که بخواهد میتواند با رضایت خود اقدام به پرداخت این دیون نماید، اما هیچ اجباری برای او وجود نخواهد داشت.
تقسیم ارث پس از پرداخت بدهی متوفی از ترکه
پس از انجام عملیات تحریر ترکه و پرداخت تمامی دیون، اگر اموالی از متوفی باقی مانده باشد میان ورثه وی تقسیم خواهد شد.
برای اطلاع و آگاهی از سهم الارث هر یک از اطرافیان متوفی بهتر است از وکیل ارث راهنمایی بگیرید زیرا قوانین و مقررات در زمینه ارث دارای پیچیدگی بسیار زیادی میباشد.
نتیجه گیری
در نهایت پاسخ سوال ابتدایی مشخص میشود که وارثان متوفی هیچگونه مسئولیتی برای پرداخت دیون متوفی ندارند و تنها این دیون از اموال باقی مانده از متوفی پرداخت خواهد شد و در صورتی که کفاف پرداخت بدهی ها را ندهد، وراث وی مسئولیتی ندارند.
بنابراین نمیشود بدهی یک شخص را از دیگری به علت وجود رابطه ارث، دریافت کرد و این نکته از اصول حقوقی میباشد.