ترکه : هر شخصی ممکن است در طول زندگی و حیات خود در نتیجه اقداماتی که انجام داده است صاحب اموال و یا دارای تعهداتی باشد.
زمانی که حیات شخص به پایان میرسد برخی حقوق و تعهدات وی که بسته به شخصیت او بوده است پایان میپذیرد. اما بخشی از حقوق و تعهدات وی که مربوط به شخصیت او نبوده ادامه پیدا کرده بر جای میماند.
این مجموعه باقی مانده از متوفی هم حاوی یکسری حقوق مانند حق مالکیت بر اموال است و همچنین حاوی یکسری تعهدات مانند پرداخت وجهی به عنوان ثمن یک معامله است.
به صورت کلی به هر چیزی که از متوفی به جای مانده است اعم از دارایی های مثبت و دارایی های منفی، ترکه یا ماترک میگویند.در معنای لغوی هم به معنی آن چیز که ترک شده است میباشد.
نقش دادستان در ماترک
ادامه دهنده ی راه متوفی افرادی میباشند که با وی دارای قرابت نسبی یا سببی میباشند. اگر شخص متوفی هیچ یک از اقوام سببی یا نسبی را نداشته باشد مدعی العموم که امروزه دادستان کل کشور میباشد باید درباره اموال متوفی تصمیم گیری نماید.
مراحل تحریر ترکه
در ابتدا باید بدانیم که تحریر ترکه به چه معناست. تحریر ترکه به معنی مشخص نمودن اموال، دارایی ها و بدهی های متوفی است که باید از طرف مرجع قضایی مشخص شود. چرایی اینکه به چه دلیل باید مرجع قضایی برای مشخص نمودن آن اقدام نماید برای این است که اصل بر عدم آگاهی وراث است.
دعوای تحریر ترکه میتواند از سوی هر ذی نفعی در مرجع صالح اقامه شود. ذی نفعان در این دعوا، وراث متوفی، شخصی که به نفع وی وصیت شده است(وصی)، طلبکاران متوفی و همچنین اگر هیچ وراثی نداشت از سوی دادستان این دعوا اقامه میشود.
در دعوای تحریر ترکه مرجع قضایی صورتی از تمام اموال، بدهی ها و طلبهایی که متوفی در زمان حیات خود داشته است تهیه میکند و این اقدام را از طریق استعلام از مراجع مختلفی مانند اداره ثبت اسناد و املاک انجام میدهد.
تحریر ترکه از آنجایی دارای اهمیت زیادی میباشد که اگر این امر صورت نگیرد امکان تقسیم اموال میان وراث وجود نخواهد داشت و دعوای تقسیم ارث قابل استماع نمیباشد.
بیشتر بدانیم : شرایط اعتبار وصیتنامه دستی چیست
تقسیم ترکه به چه صورتی انجام میگیرد؟
پس از اینکه تحریر ترکه از طریق مرجع صلاحیتدار صورت گرفت نوبت به تقسیم ترکه میرسد. تقسیم ترکه دارای جزئیات بسیار زیادی میباشد که تشخیص آنها بدون داشتن دانش حقوقی و تجربه کاری در این زمینه بسیار دشوار است.
پس بهتر است که برای تقسیم آن از یک وکیل متخصص امور ارث کمک بگیرید تا از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری نمایید. درخواست دهنده تقسیم ترکه مانند تحریر ترکه باید ذی نفع در تقسیم این اموال باشد.
در زمان اقامه دعوای تقسیم یکی از مدارکی که نیاز است گواهی انحصار وراثت میباشد. این مدرک به دلیل این دارای اهمیت میباشد که این اموال، مطالبات و بدهی ها باید میان تمام وراث با توجه به میزان سهمی که در قانون برای آنها تعیین شده است تقسیم شود.
مادامی که تقسیم ترکه صورت نگرفته باشد اموال به صورت مشاع میان تمام وراث حتی آنهایی که سهم الارثی جزئی دارند مشترک است و هیچ یک از آنها اجازه دخل و تصرف در این اموال را به صورت مالکانه نخواهد داشت.
ارثیه و ترکه چه تفاوتی دارند؟
ارثیه و ترکه دو اصطلاح فقهی و حقوقی میباشند که هر یک دارای تعریف جداگانه هستند. بعضا دیده میشود که مردم این دو اصطلاح را با یکدیگر اشتباه میگیرند یا به جای یکدیگر استفاده میکنند.
همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم ترکه شامل تمام اموال، بدهی ها و مطالباتی هست که متوفی در زمان حیات داشته و از خود بر جای گذاشته است و همه اینها شامل دارایی های مثبت و منفی میشود.
اما ارثیه یا ارث به تمام دارایی های مثبت متوفی گفته میشود. دارایی های منفی متوفی به ترتیبی که در قانون مدنی و قانون امور حسبی مشخص شده است از کلیه اموال کسر خواهد شد و پس از آن میان وراث به میزان سهم الارث هر یک قابل تقسیم میباشد.
پس با این تفاسیر متوجه شدیم که ترکه همان ارثیه نیست و رابطه آن عموم خصوص مطلق میباشد. در اینجا لازم است که به این نکته توجه کنیم که وصیتی که متوفی برای ثلث اموال خود پس از مرگ مینماید از ارثیه محسوب میشود و نه از ترکه.
بیشتر بدانیم : مالیات بر ارث شخص متوفی به چه میزان هست
مهر و موم ترکه چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
یکی از اقداماتی که پس از فوت و پیش از تحریر اموال صورت میگیرد مهروموم ترکه میباشد.
این امر به دلیل این است که اموال متوفی پیش از اینکه میام وراث تقسیم شود زائل نگردد و همچنین مورد تصرف و تعرض دیگران قرار نگیرد. درخواست مهروموم اموال متوفی توسط افرادی که در ادامه نام خواهیم برد در شورای حل اختلاف ثبت میشود و پس از اینکه شورا تصمیم نهایی برای این اقدام گرفت با صدور یک اجرائیه دستور انجام آن را به مامورین اجرای آن ارجاع میدهد.
در صورتی که خوف تضییع اموال برود شورا میتواند با فوریت برای مهروموم اقدام نماید. اشخاصی که میتوانند درخواست مهروموم اموال را ارائه دهند:
. وراث متوفی
. طلبکارانی که طلب آنها مستند به حکم قطعی دادگاه و یا سند رسمی میباشد و همچنین در مقابل طلب خود رهنی در اختیار ندارند و یا تامینی در صندوق دادگستری برای آنها در نظر گرفته نشده باشد.
. وصی در حالی که در تمام ترکه ذی نفع باشد.
. موصی له یعنی شخصی که برای او از اموال سهمی تعلق گرفته باشد و این سهم به صورت مشاع باشد برای مثال متوفی وثیت کرده باشد که ثلث اموال برای او باشد. اما اگر گفته باشد که یک ملک مشخص برای او باشد دیگر امکان درخواست مهروموم اموال را نخواهد داشت.
چنانچه نیاز به تماس با وکیل پایه یک پرونده شورای حل اختلاف دارید میتوانید از طریق راه های ارتباطی با ما در تماس باشید
نتیجه گیری
برای عملی کردن هر یک از اقداماتی که در تمامی این گفتار به آن پرداخته شد جزئیاتی وجود دارد که نیاز است شخصی با دانش حقوقی و تجربه و فعالیت در آن حوزه دست به انجام آنها بزند. وکلای موسسه حقوقی اترس با تجربیاتی که در سالهای متوالی در این زمینه کسب کرده اند میتوانند راهگشای شما در این مسیر باشند تا با کمک گیری از آنها بتوانیم به طور صحیح به تقسیم اموال را پایان دهیم.