حمایت های قانونی از ثبت اختراع

مزیت های  ثبت اختراع

قانون ثبت اختراع : اختراعات افراد بشری که نتیجه ی تلاش های فکری آنهاست؛ مورد حمایت قانون است.

در واقع قانون به دارنده ی اختراع حق داده است که از حاصل تلاش فکری اش بهره ببرد. در مقابل دیگران وظیفه دارند به این خلاقیت احترام گذاشته و آن را نقض نکنند و با اجازه ی مخترع از آن استفاده کنند.

نتیجه ی اختراع می تواند در قالب یک محصول یا فرآیند صنعتی باشد، مثل دستگاه بخارشوی. قانون ثبت اختراع ، طرح های صنعتی و علائم تجاری؛ اختراع را نتیجه ی فکر فردی دانسته که برای اولین بار، فرآیند یا محصولی خاص را ارائه می کند که می تواند مشکلی را در یک حرفه یا فن حل کند.

در این نوشتار که به همت تیم حقوق مالکیت فکری مؤسسه حقوقی دادفران اترس منتشر شده، شما می تونید با الزامات مربوط به ثبت اختراع و حمایت هایی که قانون از اختراعات ثبت شده داره، آشنا بشید. همچنین مطلع شوید که حمایت از اختراعات مستلزم رعایت کردن چه شرایطی است.

ویژگی های اختراع قابل ثبت

 یک محصول یا فرآیند باید دارای ویژگی ها یا عناصری باشد که به آن عنوان اختراع  تعلق بگیرد. این عناصر عبارتند از:

۱.طراحی یک وسیله یا یک کالا که نتیجه ی فکر و خلاقیت فرد باشد.

۲-عملی کردن طرح؛ یعنی طرح باید قابلیت اجرایی داشته باشد و در عمل به شکلی ظهور پیدا کند.

۳. جدید بودن اختراع

بر اساس قانون کسانی میتوانند تقاضای ثبت اختراع کنند که مدعی یکی از این امور باشند:

الف) ابداع هر محصول صنعتی جدید (یعنی قبل از او کسی آن را اختراع نکرده باشد) .

ب) کشف هر وسیله ی جدید یا به کارگیری وسایل موجود به شکل جدید برای ایجاد یک نتیجه یا محصول صنعتی یا کشاورزی.

چه اختراعاتی قابل ثبت است؟

اختراعی که دربردارنده ی ابتکار جدید باشد و دارای کاربرد صنعتی باشد. یعنی در صنعت قابل استفاد یا ساخت باشد (صنعت به مفهوم وسیع آن مد نظر است و شامل صنایع دستی، کشاورزی، خدمات و… میشود).

قانون از اختراعاتی حمایت نمی کند؟

بر اساس ماده ۴ قانون ثبت اختراع موارد زیر مورد حمایت قانون نیست:

کشفیات، نظریه های علمی، روشهای ریاضی و آثار هنری.

طرحها و قواعد با روشهای انجام کار تجاری و سایر فعالیتهای ذهنی و اجتماعی.

روشهای تشخیص و معالجه بیماریهای انسان یا حیوان (این بند شامل فرآورده های منطبق با تعریف اختراع و مورد استفاده در روشهای مزبور نمی شود).

منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیل دهنده آنها و فرآیندهای بیولوژیک تولید آنها.

آنچه قبلا در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد. به نظر این بند اضافه است چون در تعریف اختراع متوجه شدیم که اختراع یعنی جدید بودن. پس چیزی که قبلا وجود داشته است، نمی تواند مورد حمایت قانون باشد.

مدت اعتبار گواهی ثبت اختراعات 

اعتبار گواهینامه ثبت اختراع تا ۲۰ سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه اختراع است.

نکته ی مهم حفظ گواهینامه اختراع در این ۲۰ سال مشروط به پرداخت هزینه های سالیانه می باشد.

در صورتی که افشای اختراع در مدت ۶ ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد، مانع ثبت نخواهد بود.

مراحل ثبت اختراع در ایران

اداره مالکیت های صنعتی مسئول ثبت اختراع است. سامانه اینترنتی اداره کل مالکیت های معنوی امکان ثبت ایتنرنتی اختراع را  فراهم کرده است. متقاضی ثبت اختراع بعد ازورود به سامانه باید اطلاعات شخصی خود (اعم از کپی شناسنامه، کارت ملی و…) و مشخصات فنی اختراع را درج کند تا توسط کارشناسان مورد بررسی قرار بگیرد.

مشخصات فنی اختراع

اختراعی که قصد ثبت آن را دارید باید دارای یک نام باشد و مشخصات فنی و تخصصی آن توسط متقاضی توضیح داده بشود. در توصیف مشخصات اختراع باید اهداف مخترع از ساخت اختراع، تاکید بر جدید بودن، چگونگی کارکرد و فواید اختراع به صورت شفاف توضیح داده شود تا کارشناس مربوط بتواند در صورت لزوم آن را پیاده کند.

اظهارنامه ثبت اختراع

متقاضی باید اظهارنامه را در سه نسخه، به زبان فارسی و دارای تاریخ تکمیل و امضا کند.

مندرجات اظهارنامه عبارت است از:

اطلاعات کامل متقاضی (نام، شماره ملی، آدرس، کد پستی محل سکونت، تابعیت و شغل).

ارائه ی عنوانی برای اختراع.

اطلاعاتی که اختراع را توصیف می کند.

معرفی حوزه کاربرد اختراع.

خواست کتبی مخترع در صورتی که نمیخواهد اختراع به نام وی ثبت گردد.

رسید پرداخت هزینه‎ های مربوط.

پس از ارسال اظهارنامه و بررسی کارشناسان، متقاضی باید به اداره مالکیت صنعتی مراجعه کنه و بعد از انجام امور ثبت اختراع، نسبت به درج آگهی در روزنامه رسمی کشور اقدام گردد. در نهایت گواهی ثبت اختراع دریافت میکند.

افشای اختراع مانع از ثبت اختراع است 

مگر در موادر استثنایی که عبارتند از: 

اگر افشاء اختراع ظرف مدت شش ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد، مانع ثبت اختراع نیست.

در واقع اگر افشا به دلیل سوء استفاده اشخاص ثالث صورت گرفته باشد، مانع ثبت نیست و قانونگذار یک مهلت ۶ ماه به مخترع داده تا فرصت ثبت اختراع او از دست نرود.

همچنین مواردی پیش می آید که مخترعین اختراعات خود را در نمایشگاه‎ های مختلف به نمایش می گذارند.

قانونگذار به عرضه گذاشتن را مانع ثبت اختراع ندانسته است. در نتیجه در صورتی که این اختراعات در نمایشگاه عرضه گردند؛ متقاضی باید گواهی را از برگزارکنندگان و مسئولین نمایشگاه گرفته شود و  ظرف حداکثر ۳۰ روز از تاریخ تسلیم اظهارنامه به اداره مربوطه ارائه نماید.

نکته ی مهم : نمایشگاه ‎ها مورد وثوق ادارات مربوطه، نمایشگاه هایی هستند که توسط دولت یا ادارات صالح داخلی تشکیل می‌شوند؛ یا توسط دولت یا اشخاص ذی‌صلاح در یک کشور عضو کنوانسیون پاریس و در سطح بین‌المللی برگزار می‌گردند.

تذکر مهم افشاء اختراع موجب از بین رفتن عنصر جدید بودن اختراع شده و به مخترعین توصیه می شود که از افشای طرحهای خود در جامعه پرهیز کنند.