با صدور حکم ورشکستگی ، طلبکاران تاجر یا شرکت تجاری ورشکسته حق طرح دعوای انفرادی مدیون یا متعهد را از دست می دهند و باید بر اساس ترتیباتی که اداره ی تصفیه امور ورشکستگی مقرر کرده، عمل کنند. در واقع باید در مهلتی که در آگهی مدیر یا اداره تصفیه مشخص میشه، اسناد و مدارک طلب خود را ارائه کنند تا پس از تشخیص و تصدیق مطالباتشون، در فهرست غرما (طلبکاران) قرار بگیرن و به نسبت طلب خود از داریی ورشکسته بهره مند شوند. از طرفی قروض مؤجلی (مدت دار) که تاجر به دیگران داره هم حال میشن و باید پرداخت بشن! در این نوشتار که در بخش مطالب حقوقی مؤسسه حقوقی دادفران اترس قرار داره برای شما توضیح میدیم که حکم ورشکستگی چه تاثیراتی بر طلب طلبکاران ورشکسته و همچنین بر افرادی که بدهکار به ورشکسته هستند، میزاره و دو اثر عمده یعنی تعلیق تعقیبات شخصی و حال شدن دیون و تعهدات مالی مدت دار را مورد بررسی قرار میدیم.
الف) اثر حکم ورشکستگی نسبت به طلبکاران تاجر ورشکسته
با صدور حکم ورشکستگی حق تعقیب شخصی یا حق مطالبه و اقامه دعوی هر طلبکار به صورت انفرادی علیه تاجر از بین میره و طلبکاران باید در هیات غرما وارد بشن. آنها باید وارد دعوی جمعی بشن تا براساس ترتیبات و قواعد یکسان، ادعاهای مختلف و دعاوی متعدد علیه ورشکسته با سرعت و با رعایت اصل تساوی طلبکاران مورد بررسی قرار بگیره. از طرفی دیون و تعهدات مؤجل تاجر حال میشن که در ادامه به بیان این دو اثر میپردازیم:
۱) تعلیق تعقیبات شخصی (تعلیق یا توقف خود به خودی تعقیب ورشکسته) یعنی؛
- دعاوی مالی که طلبکاران قبلا برای اثبات طلب خودشون علیه ورشکسته مطرح کردند، طبق ماده ۴۱۹ قانون تجارت و ماده ۱۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی، متوقف میشه و باید حسب مورد به طرفیت اداره تصفیه یا مدیر تصفیه ادامه پیدا کنه.
- اشخاصی که مطالباتشون مشخص و تصدیق شده، نیازی به طرح دعوی در دادگاه ندارن و در فهرست مطالبات تصدیق شده قرار می گیرن.
- افرادی که مطالباتشون رد شده یا حق رهن و یا رجحان آنها در نظر گرفته نشده، باید ادعای خودشون را در دادگاه به طرفیت مدیر تصفیه پیگیری کنن.
دلیل موارد سه گانه ی بالا این است که لازمه ی تدبیر و تحقق سیاست های مدیریت بحران مالی از ناشی از ورشکستگی اقتضا میکنه که طلبکاران به صورت عادلانه طلبشون پرداخت بشه و در این میان حق کسی ضایع نشه. به همین دلیله که طرح دعوی انفرادی ممنوع اعلام شده. از طرفی برای مدیدرت بحران قانونگذار گفته باید طرح دعاوی علیه مدیر یا اداره تصفیه صورت بگیره تا از این طریق اموال ورشکسته حفظ بشه و ارزش دارایی او بالا بره. از طرفی هزینه های وصول یا ایفای طلب طلبکاران به حداقل برسه. همچنین طرح دعاوی متعدد علیه ورشکسته موجب آشفتگی ورشکسته میشه، ولی دعوی جمعی علیه او باعث میشه تا در یک فضای آرام ذهنی برای بازسازی بنگاه خود و بازپرداخت طلب نقشه ای درست طراحی کنه.
نکته ی مهم : ضمانت اجرای نقض ممنوعیت تعقیب انفرادی ورشکسته، باطل و بی اعتبار شدن اقدامات قضایی انفرادی طلبکاران علیه ورشکسته است.
جالبه بدونید!
قاعده ی منع تقیب انفرادی ورشکسته مانع این نیست که در مورد تعهدات تضامنی که یکی از آنها مثلا تاجر ورشکسته بوده، طلبکار نتونه علیه سایرین طرح دعوی کنه. به این دلیله که ماده ۲۵۱ قانون تجارت در موردی که چند نفر از مسئولین سفته ورشکسته شدند، این حق را به دارنده داده که در هر یک از غرما برای وصول طلب خودش وارد بشه. ماده ۴۲۲ قانون تجارت هم در جایی که صادر کننده سفته یا برات یا قبول کننده ورشکسته میشه، به دارنده سند حق داده قبل از مؤعد به سایر امضاکنندگان مثل ظهرنویس یا ضامن مراجعه کنه. بنابراین منع تقیب انفرادی فقط برای تاجر در نظر گرفته شده نه برای افرادی که هم ردیف تاجر مسئولیت دارند ولی ورشکسته نیستن!
۲) حال شدن دیون مالی مدت دار تاجر
بر اساس ماده ۴۲۱ قانون تجارت به محض صدور حکم ورشکستگی قروض مؤجل تاجر با در نظر گرفتن تخفیف های مناسب، حال میشه و این دسته طلبکاران می تونن در زمره ی طلبکاران قرار بگیرن. مثلا فرض کنید تاجر مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان از علی قرض گرفته و قرار بوده این مبلغ را سال ۱۴۰۲ به تاجر پرداخت کنه ولی تاجر سال ۱۴۰۰ ورشکسته شده. اینجا طلب مدت دار علی یا همون دین مدت دار تاجر، حال میشه. دلیلش اینه که در مقررات ورشکستگی اصل بر تساوی حقوق طلبکارانه و اگر مالی وجود داره باید به نسبت طلب بین همه ی طلبکاران تقسیم بشه. منظور از تخفیف های مناسب هم یعنی درصدی از طلب به نسبت مدت آن کم میشه.
نکته ی مهم : قاعده ی حال شدن دیون فقط نسبت به خوده تاجر ورشکسته اعمال میشه و در فرضی که تعهد تاجر تضامنیه یا مثلا اشخاص دیگری ضامن شخص ورشکسته شده باشن، نسبت به اونها طلب حال نمیشه. به این دلیله که قانون تجارت در ماده ۴۰۵ گفته قبل از رسیدن اجل دین اصلی ضامن الزامی به تادیه نداره هر چند که به دلیل فوت یا ورشکستگی مدیون اصلی( یعنی تاجر ورشکسته) دین او یعنی تاجر حال شده باشه.
ب) اثر حکم ورشکستگی نسبت به بدهکاران ورشکسته
بر خلاف طلبکاران، افرادی که بدهی به ورشکسته دارن، با صدور حکم ورشکستگی وظیفه ندارن دین خودشون را به تاجر ادا کنند. در واقع نمیشه بدهکارن تاجر را ملزم کرد پیش از موعد ادای دین، دین یا تعهد خود را ایفا کنند مگر اینکه خودشون به این کار رضایت داشته باشن. تنها تکلیفی که قانون برای بدهکاران تاجر ورشکسته در نظر گرفته این است که باید در مهلت مقرر خود را به اداره تصفیه معرفی کنن و میزان بدهی خود را اعلام کنند واگر در مدت ۲ماه خود را معرفی نکنند، جریمه میشن و یا ممکنه به مجازات حبس محکوم بشن!
سلام بنده سال ۸۶ یک واحد آپارتمانی از سازنده ای خریدم و مقرر شد ۱۵ میلیون از ثمن معامله موقع سند زدن به ایشان منتقل شود، که حداکثر دو سال در مبایعه نامه ذکر شده.
پس از مدتی ایشان ورشکسته شد متواری شد زندان رفت و حالا بعد از ۱۵ سال به همکاری اداره ورشکستگی دنبال وصول طلبهای خود از ساکنین هست چون کل ساختمان مشکل ما را دارند، اداره ورشکستگی میگه باید مطابق با شاخص بانک مرکزی محاسبه بشه و ما پول به حساب اداره ورشکستگی بریزیم که این مبلغ خیلی زیاده و در توان هیچکدام از واحدها نیست که مبلغ اعلام شدا را که حدود ۳۰۰ الی ۴۰۰ میلیون هست پرداخت کنند، چرا ما بعد از اینهمه سال بلا تکلیفی که سند نداشتیم حالا باید این مقدار پول هم پرداخت کنیم؟ سال ۸۷ پول ما که ۱۵ میلیون بوده آماده بوده آقای سازنده ورشکستگی شدند حضور نداشتند، لطفا بفرمایید که چه کنیم؟؟؟؟
با سلام و درود فراوان. برای راهنمایی و اظهارنظر دقیق می بایست مبایعه نامه و مکاتبات اداره ورشکستگی با شما مطالعه شود . بر اساس توضیحاتی که فرمودید باید عرض کنیم که این مبلغی که از شما مطالبه کرده اند احتمالا ، به عنوان خسارت تاخیر تادیه مبلغ ۱۵ میلیون تومان می باشد . با توجه به اینکه خسارت تاخیر تادیه شرایطی دارد ، بر اساس توضیحات شما ، این شرایط محقق نشده است ، بنابراین اداره ورشکستگی نمی تواند این مبلغ را مطالبه کند .دوباره خدمتتان تاکید داریم که برای اظهارنظر دقیق تر حتما می بایست اسناد شما مطالعه شود.
با آرزوی موفقیت و سلامتی برایتان.