قرار وثیقه : تصمیماتی که در مراجع قضائی از سوی مقامات گرفته میشود در قالب رای به طرفین دعوا ابلاغ خواهد شد. آرای قضائی به طور کلی حکم یا قرار هستند.
یکی از انواع قرارهای مهمی که هم در دعاوی کیفری و هم دعاوی حقوقی وجود دارد قرارهای تامین میباشد. این قرارها به معنای ایمن نگه داشتن حقوق درخواست دهنده آن میباشد.
زمانی این قرار از سوی مرجع قضائی صادر میگردد که بیم آن برود تا زمان رسیدگی محکوم علیه توانایی جبران خسارت را از دست داده یا فرار کند.
قرار وثیقه که تنها در دعاوی کیفری دارای مصداق است مهمترین نوع قرارهای تامینی میباشد. ما در این گفتار قصد داریم با پر کاربرد ترین قرارهایی که در دادسرا و دادگاه های کیفری صادر میگردد بیشتر آشنا شویم پس تا انتهای این گفتار با ما همراه باشید.
قرار وثیقه چیست؟
برای تعریف قانونی قرار وثیقه باید به ماده ای مراجعه کنیم که آنرا پیش بینی کرده است. ماده ۲۱۷ قانون آئین دادرسی کیفری ماده ای هست که برای بازپرس امکان صدور چنین قراری را بیان کرده است.
البته باید شرایطی نیز وجود داشته باشد. در ابتدا بازپرس پرونده باید به متهم تفهیم اتهام نماید و تحقیقات لازم را در خصوص مدارک و مستندات پرونده انجام داده باشد.
هنگامی که با انجام تحقیقات احتمال بالای مجرمت با دلایل کافی وجود داشت، باید برای تضمین حضور متهم در جلسه رسیدگی و همچنین تضمین جبران خسارت زیان دیده از متهم تامین گرفته شود.
بند خ ماده فوق الذکر بیان کننده قرار وثیقه در شرایط بیان شده میباشد. در این صورت به جای بازداشت و سلب آزادی متهم میتوان در صورت پرداخت وثیقه وی را آزاد کرد تا در جلسات رسیدگی حضور پیدا کرده و همچنین حقوق بزه دیده نیز حفظ گردد.
بیشتر بدانیم : قرار موقوفی تعقیب چیست
پرداخت قرار وثیقه به چه صورت است؟
همانطور که بیان شد قرار وثیقه میتواند از سوی بازپرس صادر گردد و زمانی حالت اجرائی به خود میگیرد و متهم آزاد میشود که پرداخت وثیقه تعیین شده صورت گرفته و رسید آن به دفتر دادسرا تسلیم گردد.
میزان وثیقه اعلامی از سوی بازپرس با توجه به نوع جرم ارتکابی، شخصیت متهم و همچنین خسارت به بار آمده میتواند متفاوت باشد. پس از پرداخت وثیقه به میزان مشخص شده در قرار صادره از سوی مقام قضائی، متهم به صورت موقت آزاد بوده و موظف است در جلسات تعیین شده از سوی دادگاه حضور پیدا کند و در غیر این صورت ضمانت اجراهای عدم حضور گریبان گیر وی خواهد شد.
برای اطلاع از تمامی این ضمانت اجرا ها در خصوص دعاوی خود میتوانید آنرا از طریق مشاوره حقوقی کیفری دریابید.
انواع پرداخت وثیقه
پس از اینکه قرار با میزان مشخصی از سوی بازپرس صادر شد متهم و اطرافیان وی میتوانند برای پرداخت آن اقدام نمایند تا آزادی موقت متهم اجرایی شود.
پرداخت آن ممکن از سوی خود متهم و آشنایان وی که شخص ثالث محسوب میشود انجام گیرد که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
پرداخت از سوی شخص متهم
متهمی که دارای اموال منقول و غیر منقول است میتواند از طریق همتن اموال به تودیع این وثیقه اقدام نماید. برای مثال سند ملک خود را در ازای وثیقه تعیین شده قرار دهد البته این مسئله نیاز به تایید مقام قضائی خواهد داشت.
با این کار به صورت موقت آزاد خواهد شد و در صورتی که در جلسات دادگاه بدون داشتن دلایل موجه حضور پیدا نکند ضمانت اجراهای تعیین شده در قانون دامن گیر وی خواهد شد و در صورت داشتن دلایل موجه باید در اولین فرصت این دلایل را به دادگاه ارائه نماید.
پرداخت از سوی ثالث
تودیع وثیقه از سوی ثالث نیز امکان پذیر است و تنها هدف بازپرس تضمین حضور وی در جلسات رسیدگی و همچنین حفظ حقوق زیان دیده میباشد.
شخص وثیقه گذار باید بداند که وی مسئول حاضر کردن متهم در دادگاه میباشد و اگر این اقدام را انجام ندهد مسئول جبران خسارت های احتمالی خواهد بود.
بیشتر بدانیم : قرار جلب به دادرسی چیست
نتیجه عدم پرداخت وثیقه از سوی متهم
یکی از سوالات مهمی که برای افراد در این بین برای افراد به وجود می آید مربوط به این مسئله است که در صورت صدور قرار وثیقه و عدم توانایی پرداخت از سوی متهم چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
در این صورت متهم به بازداشتگاه معرفی شده و باید تا زمانی که مقام قضائی تشخیص دهد تحت بازداشت بماند. اما بهتر است بدانید میتوانید نسبت به میزان وثیقه اعلامی از سوی بازپرس با مشاوره حقوقی از وکیل ظرف ۱۰ روز اعتراض نمایید.
در این صورت ممکن است میزان آن کمی کاهش پیدا کند. البته بر اساس تبصره ماده ۲۲۶ قانون آئین دادرسی مدنی باید مقامات قضائی به متهم برای دسترسی به آشنایان برای ارائه وثیقه تمهیدات لازم را داشته باشند.
شرایط ضبط وثیقه از سوی دولت
هشداری که وکیل دعاوی در این خصوص به متهمین و افراد ثالثی که وثیقه ای در دادگستری گذاشته اند میدهند این است که حتما در زمان مقرر شده از سوی دادگاه در جلسه حاضر شده یا متهمی که برای او وثیقه گذاشته اید را حاضر نمایید در غیر این صورت اموال یا وجهی که به عنوان وثیقه تودیع شده است از سوی مقامات قضائی ضبط خواهد شد.
اگر برای عدم حضور دلایل موجه و محکمه پسندی داشته باشید اموال به حالت وثیقه باز خواهد گشت.
در چه مواردی از وثیقه رفع اثر خواهد شد؟
در حالتهای زیر از وثیقه تودیع شده رفع اثر خواهد شد و وثیقه گذار میتواند آنرا پس بگیرد.
- در هر مرحله از دادرسی و انجام تحقیقات میتوان با معرفی و تحویل متهم به مقام قضائی از وثیقه خود رفع اثر نماید.
- در صورتی که متهم در تمامی مراحل رسیدگی و تحقیقات حاضر شده باشد یا اینکه پرونده مختومه گردد.
- در حالتی که حکم قطعی مجرمیت فرد صادر شده باشد و پرونده در مرحله اجرای حکم قرار گیرد امکان رفع اثر از وثیقه فراهم خواهد شد.
بیشتر بدانیم : قرار منع تعقیب چیست
نتیجه گیری
به طور کلی صدور قرار وثیقه از اقدامات معمول مقامات قضائی دادسرا و دادگاه کیفری میباشد به دلیل اینکه آزادی افراد را سلب نکرده و تبعات منفی حضور در زندان و بازداشتگاه را به متهم تحمیل ننماید و علاوه بر اینها از حقوق شاکی نیز حمایت کرده باشد آنرا صادر میکند.