بعد از اینکه شرکت تجاری منحل میشه، به منظور ثبت وضعیت انحلال باید مراحلی انجام بشه. یکی از مهمترین عملیات مشخص کردن مدیر یا مدیران تصفیه است. اصولا امر تصفیه با مدیران تصفیه ای است که در اساسنامه تعیین شدن وبا نظارت ناظر عمل می کنند. به عبارت بهتر در شرکتهای سهامی امر تصفیه قانونا با مدیران فعلی شرکته. ولی اساس نامه یا مجمع عمومی فوق العاده میتونه خلاف این را مقرر کنه. در این نوشتار که در بخش مطالب حقوق مؤسسه دافران اترس قرار داره به تعریف مدیر تصفیه و بررسی وظایف مدیر تصفیه و عزل و استعفای او می پردازیم.
توضیح مقدماتی
طبق قانون مدیر تصفیه را باید خود شرکا تعیین کنن و آنها را به اداره ی ثبت شرکتها معرفی کنند تا نام آنها به عنوان مدیران تصفیه ثبت بشه. اما اگر انحلال شرکت به موجب حکم دادگاه باشه، دادگاه هم تحت شرایطی ممکنه فرد یا افرادی را برای انجام امور تصفیه شرکت تعیین کنه.
مدیر تصفیه کیست؟
تصفیه یعنی وصول مطالبات و پرداخت دیون شرکتی که منحل شده. مدیر تصفیه کسی است که بعد از انحلال شرکت وظیفه داره تا به امور مالی شرکت رسیدگی کنه. به عبارت بهتر این مدیر فردی است که اگر مثلا برای اجرای تعهدات شرکت لازم باشه معاملات جدیدی انجام بشه، به عهده ی اوست. همچنین وظیفه داره که دیون شرکت را پرداخت و مطالبات شرکت را وصول کنه و باقی مانده ی اموال را بین شرکا تقسیم کنه. همچنین باید دعاوی شرکت را پیگری کنه . به این ترتیب او باید شخصی قابل اعتماد باشه چون تمام امور مالی شرکت بعد از انحلال به عهده ی اوست.
مدیران تصفیه نماینده شرکت هستند
مدیران تصفیه نماینده شرکت در حال تصفیه هستند و تمام اختیارات لازم را برای تصفیه حتی از طریق طرح دعوی، ارجاع به داوری و سازش دارن. محدود کردن اختیارات مدیران تصفیه باطل است.
قاعده کلی: امر تصفیه به عهده ی مدیران شرکته
اصولا در شرکت های سهامی، با مسئولیت محدود و شرکت های تعاونی، تصفیه شرکت با مدیر یا مدیران شرکته، مگر اینکه اساسنامه شرکت و یا اکثریت مجمع عمومی شرکت ترتیب دیگری را مقرر کنه. در این صورت به ترتیبی که مقرر شده، عمل میشه. تعیین مدیر تصفیه در شرکت های تضامنی و نسبی و مختلط سهامی و مختلط غیر سهامی به عهده مدیر و یا مدیران شرکته. البته در صورتی که شرکای ضامن از بین خود و یا خارج از شرکت فردی را برای تصفیه معین کنن، اختیار انتخاب این مدیر با آن هاست و مدیر منتخب آن ها امور تصفیه را عهده دار میشه.
نکته مهم : در شرکت های مختلط سهامی و مختلط غیر سهامی شرکای غیر ضامن حق دارن پس از انتخاب این مدیر ، یک یا چند نفر را به عنوان ناظر برای نظارت در امر تصفیه تعیین کنن.
قابل توجه : در شرکت های سهامی به محض انحلال شرکت، شرکت در حال تصفیه محسوب میشه و پس از انحلال باید بالافاصله پس از نام شرکت همه جا عبارت در حال تصفیه بیاد. همچنین این موضوع باید در کلیه اوراق و آگهی های شرکت قید بشه.
وظایف مدیر تصفیه
۱)وصول مطالبات شرکت
شرکت در زمان فعالیتش ممکنه مطالباتی داشته باشه، این مطالبات میتونه به تفاوت از شرکا، سهامداران، طرفین معاملات مختلف با شرکت و … باشه. به این ترتیب مدیر تصفیه موظفه با در دست داشتن مدارک لازم این مطالبات را وصول کنه یا از طریق مذاکره و تشکیل جلسه و یا اگر لازم باشه با طرح دعوی در دادگاه آنها را دریافت کنه.
۲)پرداخت دیون (بدهی های) شرکت
یکی از وظایف اصلی مدیر تصفیه پرداخت بدهی و دیون شرکته. برای این کار باید حق تقدم در پرداخت بدهی ها رعایت بشه. برای مثال ابتدا باید طلب طلبکاران با وثیقه پرداخت بشه. همچنین باید موضوع تصفیه شرکت و پرداخت بدهی های شرکت به طلبکاران اطلاع داده بشه و از آنها دعوت بشه تا با مراجعه به آدرس این مدیر برای دریافت مطالبات خود حداکثر تا شش ماه بعد مراجعه کنن. ضمنا این آگهی باید در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشار تعیین شده برای شرکت سه بار و هر بار به فاصله یک ماه اگهی بشه.
۳) نقد کردن دارایی های شرکت
یکی دیگه از وظایف این مدیر نقد کردن دارایی های شرکته. در واقع مدیر تصفیه با اختیاراتی که داره باید دارایی های منقول و غیر منقول شرکت را در مزایده به فروش برسونه و به وجه نقد تبدیل کنه. برای انجام این وظیفه باید فهرست دارایی های شرکت مشخص بشه. برنده ی مزایده نباید از خویشاوندان درجه یک تا چهار این مدیر و یا دوستان شناخته شده ی مدیر تصفیه باشه تا تصور تبانی نره. همچنین باید بدونید که نقد کردن دارایی های شرکت الزاما نیاز به تشریفات مزایده نداره!
۴) دعوت از مجمع عمومی فوق العاده
در زمان تصفیه ی شرکت مدیر یا مدیران تصفیه عهده دار و مسئول دعوت از مجمع عمومی فوق العاده در صورت نیاز و به دلایل مختلف هستن. اگردر شرایطی که لازمه این مدیر اینکار را انجام نده، ناظر شرکت می تونه مجمع عمومی فوق العاده را دعوت کنه. در مرتبه ی بعد هم چنانچه ناظر این کار را انجام نداد، دادگاه می تونه از مجمع عمومی فوق العاده تشکیل جلسه را بخواهد. در این میان سهامداران شرکت می تونن درست مثل وضعیت قبل از انحلال شرکت از وضعیت شرکت و نحوه رسیدگی به صورتحساب های شرکت اطلاع پیدا کنن و مسئولین تصفیه موظفن اینکار را انجام بدن.
نکته مهم : تا زمانیکه تصفیه حساب شرک به پایان نرسیده، مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده در زمان های خود برگزار میشه و تشکیل جلسه میده. همچنین مسئول دعوت از مجامع همانگونه که ذکر شد مدیر تصفیه شرکته.
در زمان تشکیل جلسه این مجمع باید اقدامات زیر انجام بشه:
الف) تسلیم صورتحساب اموال منقول و غیر منقول شرکت و دارایی ها و حساب سود و زیان و خلاصه عملیات های مالی انجام گرفته.
ب) تهیه و تسلیم گزارشی جامع از عملیات انجام گرفته در مدت زمانیکه عملیات تصفیه در حال انجام بوده به مجمع عمومی شرکت توسط مدیر تصفیه.
۴) ختم تصفیه و اعلام آن به مرجع ثبت شرکت ها
بعد از انجام مراحل تصفیه ی شرکت، مدیر و یا مدیران تصفیه شرکت وظیفه دارن نهایتا تا یک ماه پس از این موضوع مراتب را به اداره ثبت شرکت ها برای حذف نام این شرکت از دفتر اداره ثبت شرکت ها و دفتر ثبت تجاری اعلام کنند. همچنین باید این موضوع در روزنامه رسمی و همچنین در روزنامه کثیر الانتشار شرکت آگهی بشه.
۵) تحویل اسناد و مدارک شرکت
پس از آگهی شدن موضوع اتمام تصفیه شرکت، مدیر تصفیه شرکت باید هم زمان با اعلام اتمام تصفیه شرکت به اداره ثبت شرکت ها، دفاتر و اسناد و مدارک شرکت را به مرجع ثبت شرکت ها به منظور بایگانی و در صورت نیاز مراجعه ی اشخاص ذی نفع تحویل بده. این دفاتر، اسناد و املاک تا ۱۰ سال پس از موضوع انحلال شرکت در اداره ثبت شرکت ها نگهداری میشه.
۶) تقسیم اموال باقی مانده ی شرکت بین سهامداران یا شرکا
پس از موضوع تصفیه شرکت و حل و فصل شدن کلیه بدهی ها و وصول شدن همه مطالبات در صورتیکه باقی مانده ای در حساب شرکت باشه؛ باید مطابق اساسنامه و سهام و یا سهم الشرکه شرکا بین آنها تقسیم بشه. همچنین قسمتی از دارایی شرکت که در مدت تصفیه مورد احتیاج نیست، بین صاحبان سهام به نسبت سهمی که دارند تقسیم میشه، بشرطی که حقوق طلبکاران در نظر گرفته شده باشه و معادل دیونی که هنوز موعد تادیه ی آن نرسیده در صندوق شرکت موجود باشه. پس از ختم تصفیه و انجام تعهدات و تادیه تمام دیون، دارایی شرکت ابتدا به مصرف باز خرید مبلغ اسمی سهام به سهامداران میرسه و مازاد آن به ترتیب مقرر در اساسنامه شرکت و در صورتی که اساسنامه ساکت باشه به نسبت سهام، بین سهامدارن تقسیم میشه.
نکته مهم : تقسیم دارایی شرکت فی مابین شرکا چه پس از انحلال، در شرکت های سهامی، با مسئولیت محدود و تعاونی ممکن نیست مگر در صورت وجود دو شرط:
- تقسیم دارایی شرکت باید سه بار در مجله رسمی و یکی از جراید اعلام بشه.
- یک سال از تاریخ انتشار اولین اعلام تقسیم دارایی در مجله رسمی بگذره .
جالبه بدونید!
انتقال دارایی شرکت در حال تصفیه کلا یا بعضا به مدیر یا مدیران تصفیه و یا به خویشاوندان آنها از طبقه اول و دوم تا درجه چهارم ممنوعه. هر نقل و انتقالی که برخلاف این ترتیب انجام بشه، باطل است.
مدت ماموریت مدیر یا مدیران تصفیه
مدت ماموریت مدیر تصفیه ظرف دو ساله. اگر تا پایان دو سال امر تصفیه تموم نشه، مدیران تصفیه باید مجمع عمومی را دعوت و اگر از طرف دادگاه انتخاب شدند، مراتب را به دادگاه اعلام نمایند تا ماموریت آنها برای مدتی که بیشتر از دوسال نباشه از طرف مجمع عمومی یا دادگاه تمدید بشه و یا اشخاص دیگری جهت تصفیه انتخاب بشه.
عزل مدیران تصفیه
هرگاه مدیر تصفیه به وسیله مجمع عمومی انتخاب شده باشن، مجمع مزبور میتونه یکی یا تمام آنها را عزل و اشخاص دیگری به جای آنها انتخاب کنه.هرگاه انتخاب مدیر یا مدیران تصفیه به وسیله دادگاه بوده، دادگاه میتونه بنا به شکایت ذینفع پس از رسیدگی به ادعای او یعنی بر تخلف یا مدارا کردن مدیر یا مدیران تصفیه یکی یا تمام آنها را عزل و اشخاص دیگری به جای آنان انتخاب کنه.
وظیفه مدیران تصفیه در برابر سهامداران شرکت
اگر تصفیه امور شرکت طول بکشه، مدیران تصفیه باید به وسیله مجمع عمومی حداقل سالی یک بار باید مراتبرا به اطلاع شرکا برسونن. مدیران تصفیه باید همه ساله مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت را با رعایت شرایط و تشریفاتی که در قانون و اساسنامه شرکت پیش‌بینی شده، دعوت کنند و صورت داراییی و گزارشی از اعمالی که تا آن موقع انجام دادن را به مجمع عمومی مذکور تسلیم کنند.
استعفای مدیران تصفیه
در صورتی که مدیر تصفیه قصد استعفا از سمت خودش را داشته باشه، باید مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت را جهت اعلام استعفای خود و تعیین جانشین دعوت کنه. در صورتی که مجمع عمومی عادی مزبور تشکیل نشه یا نتونه مدیر جدیدی را انتخاب کنه و همچنین هرگاه مدیر توسط دادگاه تعیین شده باشه؛ مدیر تصفیه مکلفه که قصد استعفای خودش را به دادگاه اعلام کنه و تعیین مدیر جدید را از دادگاه بخواد. در هر حال استعفای مدیر تصفیه تا هنگامی که جانشین او انتخاب نشده و مراتب طبق قانون ثبت آگهی نشده باشه، بی اعتباره.
فوت، حجر و روشکستگی مدیران تصفیه
در صورت فوت یا حجر یا ورشکستگی مدیر تصفیه، اگر مدیران تصفیه متعدد باشن و مدیر متوفی یا محجور یا ورشکسته توسط مجمع عمومی شرکت انتخاب شده باشه، مدیر یا مدیران تصفیه باقیمانده باید مجمع عمومی عادی شرکت را جهت انتخاب جانشین مدیر متوفی یا محجور یا ورشکسته دعوت کنن. در صورتی که مجمع عمومی عادی مزبور تشکیل نشه یا نتونه جانشین مدیر متوفی یا محجور یا ورشکسته را تعیین کنه، مدیر یا مدیران تصفیه باقیمانده مکلفند تعیین جانشین مدیر تصفیه متوفی یا محجور یا ورشکسته را از دادگاه بخوان.
اگر تصفیه به عهده یک نفر باشه در صورت فوت یا حجر یا ورشکستگی مدیر تصفیه در صورتی که مدیر تصفیه توسط مجمع عمومی شرکت انتخاب شده باشه هر ذینفع می تونه از مرجع ثبت شرکتها بخواد که مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت را جهت تعیین جانشین مدیر تصفیه مذکور دعوت کنه. در صورتی که مجمع عمومی عادی مزبور تشکیل نشه یا نتونن جانشین مدیر تصفیه را انتخاب کنن یا در صورتی که مدیر تصفیه متوفی را محجور یا ورشکسته توسط دادگاه تعیین شده باشه، هر ذینفع میتونه تعیین جانشین را از دادگاه بخواد.
سلام وقت بخیر مزاحم شدم
بابت قصور مدیرتصفیه شرکت با مسئولیت محدود شکایتی که کرده بودم به استناد مواد ۲۵۸ و۲۶۸ و۲۶۹ قانون تجارت بود . وباز پرس در دادنامه نوشته موضوع مواد فوق مربوط به شرکتهای سهامی است وبه مسئولیت محدود مربوط نمیشه، قرارمنع تعقیب صادر کرده است .
میخواستم بدانم رای صحیح است؟پس بابت عدم انجام تعهدات مد یر تصفیه در مسئولیت محدود چه باید کرد؟ماده قانونی دیگری دارد؟
باسلام؛
در امور كيفري اصل قانوني بودن جرم و مجازات داريم يعني چنان چه در قانوني جرمي تعريف و مجازات تعيين نشده باشد قابل تعقيب كيفري نيست و مي بايست مواد قانوني هم به صورت محدود تفسير شوند بنابراين استدلال بازپرس درست است
حال بايد دانست قصور مدير تصفيه چه بوده شايد مشمول عنوان مجرمانه ديگري نظير خيانت درامانت باشد اما به طور كلي قصور نهايتا اگر منجر به خسارت گردد موجب مسئوليت مدني شخص واردكننده خسارت است يعني بايد جبران خسارت نمايد يعني بايد دعواي حقوقي طرح كرد.