معاونت در جرم : جرم به معنای انجام عملی میباشد که در قانون جرم انگاری شده و برای آن مجازات تعیین شده است. در بسیاری از موارد جرایم به تنهایی صورت میگیرد و کس دیگری نقشی در ارتکاب جرم ندارد.
به کسی که مرتکب جرمی میشود فاعل جرم یا مباشر گفته میشود. در برخی از موارد رخداد یک جرم منتسب به عمل دو یا چند نفر در عرض یکدیگر میباشد که به آن مشارکت در جرم گفته میشود.
اما مسئله ای که امروز ما قصد بررسی آنرا داریم مربوط به معاونت در ارتکاب جرم میباشد.
در معاونت عمل ارتکابی را یک شخص انجام داده است اما شخص دیگری برای رسیدن به مقاصد مجرمانه به او یاری رسانده است.
قانونگذار برای اینکه این افراد نیز به سزای عمل خویش برسند و مجازات یاری کردن به مجرم را متحمل شوند معاونت را نیز جرم انگاری کرده است.
در ادامه با مفهوم معاونت و مجازاتهای پیش بینی شده در قانون بیشتر آشنا خواهیم شد.
فهرست مطالب
Toggle
انواع معاون جرم
معاون در جرم به معنای یاری رسان در ارتکاب جرم میباشد. معاونت تنها باید به طور غیرمستقیم در ارتکاب جرم اثر داشته باشد و تاثیر مستقیم وی، مسئله را از حوزه معاونت خارج میسازد.
معاون جرم بر اساس ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی بر سه نوع میتواند باشد که عبارتند از:
- هرکس دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوءاستفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد.
- هرکس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد.
- هرکس وقوع جرم را تسهیل کند.
اگر برای تشخیص و احراز هر یک موارد بیان شده در بالا مشکلی داشتید وکلای کیفری موسسه حقوقی اترس آماده اند تا با ارائه مشاوره حقوقی به راهنمایی شما در زمینه تشخیص معاون جرم بپردازند.
رکن مادی معاونت در جرم
برای اینکه شخصی معاون در جرم تلقی شود باید حتما فعل مثبتی انجام داده باشد که بتوان یکی از عناوین بالا را به آن منتسب کرد و موثر در ارتکاب جرم باشد.
بنابراین نمیتوان شخصی را به دلیل ترک فعلی معاون در جرم دانست. برای مثال نمیتوان برای شخصی را که از ارتکاب جرمی اطلاع داشته و آنرا بیان نکرده است را با صدور قرار جلب به دادرسی مورد پیگرد قانونی برای معاونت در آن جرم قرار داد.
نکات مهم در خصوص معاون جرم
- نکته اول: در برخی از موارد قانونگذار برخی از معانین جرم را به طور مستقل جرم انگاری کرده است که در صورت ارتکاب این اعمال مجرمانه شخص به طور مستقل به مجازات جرک ارتکابی محکوم خواهد شد و نه به مجازات معاونت در جرم.
- نکته دوم: هرگاه کسی از افراد نابالغ یا محجور به عنوان وسیله ارتکاب جرم استفاده نماید شاید در ظاهر در نقش معاون جرم باشد اما به دلیل اینکه صغیر یا مجنون به صورت یک وسیله برای ارتکاب جرم محسوب میشوند، شخص به حداکثر مجازات قانونی همان جرم محکوم خواهد شد.
وحدت قصد معاون و مباشر جرم
وحدت قصد معاون و مباشر جرم از مسائل کلیدی و مهم در زمینه معاون در جرم میباشد.
وحدت قصد میان معاون و مباشر الزامی است. برای وحدت قصد، معاون باید نسبت به جرم ارتکابی، کیفیت و نحوه ارتکاب آن علم و آگاهی داشته باشد و برای تهیه مقدمات قصد حصول نتیجه را از عمل مباشر داشته باشد.
این مسئله در تبصره ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی بازتاب داده شده است که بیان میکند اگر فاعل اصلی جرم، جرمی شدیدتر از چیزی که مقصود معاون بوده را انجام دهد، معاون به مجازات معاونت در جرم خفیفتر محکوم خواهد شد.
برای مثال شخص معاون برای ترساندن فردی چاقویی را به دوست خود میدهد اما وی به جای ترساندن بزه دیده را به قتل میرساند. در این صورت فاعل به مجازات قتل محکوم شده اما معاون به مجازات معاونت در جرم ارعاب با سلاح سرد محکوم خواهد شد.
بیشتر بدانیم : عواملی که سبب تخفیف مجارات میشود
شروع به معاونت
در برخی از موارد شخصی برای معاونت در جرم اقدامات اولیه را انجام میدهد اما به دلیل عوامل خارجی که در اراده او نیست از عمل خود منصرف شده و نمیتواند در جریان ارتکاب جرم معاونت نماید.
به این صورت شروع به معاونت در جرایم قابلیت مجازات نخواهد داشت زیرا اصلا مرتکب چنین عملی نشده است.
مورد مشابه ای وجود دارد که به آن معاونت در شروع به جرم گفته میشود که در این صورت معاون شروع به جرم قابل مجازات است.
اگر برای پرونده کیفری خود نیاز به بررسی تفاوت این دو داشتید میتوانید با دریافت مشاوره حقوقی کیفری از موسسه اترس به بررسی آنها همراه با وکیل بپردازید.
مجازات معاونت در جرم
مجازاتهای تعیین شده برای این جرم اگر به صورت جداگانه جرم انگاری نشده باشد در ماده ۱۲۷ قانون مجازات اسلامی بیان شده است. البته در سال ۱۳۹۹ اصلاحی برای مجازاتهای این قانون صورت گرفت که مجازات معاونت نیز شامل تخفیف هایی گشت. این مجازات ها عبارتند از:
- در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات یا حبس دائم است، حبس تعزیری درجه دو یا سه
- در سرقت حدی و قطع عمدی عضو، حبس تعزیری درجه پنج یا شش
- در جرائمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی است سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش
- در جرائم موجب تعزیر یک تا دو درجه پایینتر از مجازات جرم ارتکابی
تعیین میزان مجازاتهای به صورت دقیق بر عهده قاضی پرونده صورت میگیرد. این تصمیم قاضی از روی میل شخصی نمیباشد و با بررسی های لازم برای میزان تاثیر فعل معاون بر روی مباشر جرم این تصمیم را میگیرد.
به همین دلیل پیشنهاد میشود در این زمینه حتما پیش از ارائه دفاعیات مشاوره حقوقی با وکیل کیفری متخصص داشته باشید.
نتیجه گیری
مبحث معاونت از دسته مسائل پیچیده در حوزه حقوق کیفری میباشد که در بسیاری از مطالب ارائه شده نیز همواره میان حقوقدانان و فقها اختلاف نظر وجود دارد.
این اختلاف نظر سبب ایجاد رویه قضائی های متفاوتی در این زمینه میشود. بدین ترتیب دعاوی کیفری در حوزه این جرم همواره با پیچیدگیهای زیادی روبرو بوده است.
برچسب های مرتبط
دپارتمان حقوق کیفری موسسه اترس