تنظیم قرارداد توسط وکیل

ماهیت قرارداد چیست؟

قرارداد در واقع به معنای همان عقد است که ما در بسیاری از مطالب حقوقی مشاهده کردیم. برای آگاهی دقیق از ماهیت عقد و قرارداد باید به ماده ۱۸۳ قانون مدنی مراجعه کنیم. در این ماده اینگونه بیان شده  “عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد.” طرفین قرارداد میتوانند اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند و برای انواع تعهدات را در مقابل یکدیگر توافق نمایند.

مبنای اصلی عقد و قرارداد همین توافق میان طرفین است که قانونگذار تا زمانی که مخالف قوانین و مقررات، نظم عمومی جامعه و اخلاق حسنه نباشد، از آن حمایت خواهد کرد. قرارداد دارای انواع و اقسام مختلفی هست و باید در زمان تنظیم آن نکات حقوقی بسیار زیادی رعایت شود. در ادامه به طور کامل به بررسی مسائل حقوقی تنظیم قرارداد خواهیم پرداخت.

شرایط اساسی تنظیم قرارداد

قانونگذار برای نظم دهی به قراردادهایی که از سوی افراد تنظیم میشود شرایط اساسی را برای آن مشخص کرده است که در همه عقود باید رعایت شود. البته در بسیاری از مطالب حقوقی از آن به عنوان شرایط عمومی قراردادها نیز یاد میشود. در ادامه به تمام شرایط اساسی اشاره کرده و توضیح مختصری برای آن ارائه خواهیم کرد.

قصد و رضایت طرفین:

قصد به معنای اراده باطنی انعقاد قرارداد است که باید به نوعی بروز پیدا کند. برای مثال امضاء کردن یک قرارداد یا بیان اصطلاحاتی مانند قبول کردم میتواند بیان کننده قصد افراد از انعقاد معامله باشد. این قصد باید از روی رضایت باشد تا معامله به طور صحیح واقع شود. بدین ترتیب اگر شخصی تحت فشار مادی یا معنوی قراردادی را منعقد نماید وضعیت آن غیرنافذ میباشد.

اهلیت قانونی طرفین:

طرفین قرارداد باید برای اینکه بتوانند تعهداتی در نتیجه انعقاد قرارداد بر عهده بگیرند، دارای اهلیت قانونی باشند. قانونگذار این اهلیت را شامل عقل، بلوغ و رشد میداند. بلوغ برای پسران رسیدن به سن ۱۵ سالگی و برای دختران رسیدن به سن ۹ سالگی میباشد.

رشد نیز به معنای این است که شخص به سنی رسیده باشد که بتواند از انجام امور خود برآید که سن ۱۸ سالگی برای دختران و پسران در نظر گرفته شده است. عاقل بودن نیز به معنای این است که شخص معامله کننده مجنون یا سفیه نباشد که توضیح شرایط این دو از حوصله این بحث خارج میباشد.

معین بودن موضوع قرارداد:

موضوع قرارداد اعم از اینکه انجام کاری یا یک مال است باید برای هر دو طرف قرارداد معین و معلوم باشد. این نکته باید در قراردادی که تنظیم میشود رعایت گردد به نحوی که هر یک از طرفین موضوع مخصوص به خود را تصور نکرده باشد.

برای مثال در قرارداد خرید خودرو باید به نحوی شرایط و ویژگی های خودرو مشخص باشد که هرکس آنرا بخواند تنها به یک خودرو برسد. در غیر این صورت به دلیل اینکه قصد طرفین بر یک امر مشخص نبوده است معامله باطل خواهد بود. 

مشروعیت جهت معامله:

جهت معامله در اصل به معنای اهداف طرفین از انعقاد یک قرارداد میباشد. این موضوع مسئله ای نیست که در بسیاری از قراردادها ذکر شود اما در باطن افراد موجود است.

جهت معامله چه در قرارداد ذکر شده و چه در آن ذکر نشده باشد در صورت عدم مشروعیت سبب بطلان آن خواهد شد. مثال بارز این مشروعیت، معامله به قصد فرار از دین میباشد که به دلیل متضرر شدن دیگران از آن، سبب باطل شدن آن میشود و همچنین دارای جنبه کیفری نیز هست.