جرم محاربه

جرم محاربه : یکی از جرایم مهم که به خصوص در این سالهای اخیر ذهن بسیاری از افراد را درگیر خود کرده است تا از جزئیات آن اطلاع یابند جرم محاربه میباشد.

هر کشوری برای برقراری امنیت داخلی کشور خود دسته از جرایم را پیش بینی کرده است  که بر هم زدن نظم و امنیت کشور را جرم انگاری میکند و با فرد بزهکار به شدت برخورد خواهد کرد.

جرم محاربه از این دسته از جرایم میباشد که از منابع فقهی وارد قوانین و مقررات کیفری کشور ایران شده است.

همانطور که میدانید بر اساس اصل قانونی بودن جرم مجازات تنها اعمالی را میتوان منع کرد و فرد خاطی را مجازات کرد که در قانون برای آن عنوان مجرمانه در نظر گرفته شده و مجازات آن مشخص شده باشد.

همچنین تحقق هر جرمی مستلزم وجود شرایطی میباشد. در ادامه این گفتار که توسط وکیل پرونده های دادگاه انقلاب در موسسه اترس تهیه شده است به تعریف، مستند قانونی و برخی از نکات مهم در خصوص محاربه اشاره خواهیم کرد.

تعریف محاربه در قانون

محاربه همانطور که بیان شد از منابع فقهی به قوانین ما وارد شده است که یک واژه عربی میباشد و از کلمه حرب میباشد که به معنای جنگ است.

این جرم از دسته جرایم حدی میباشد که بر علیه امنیت ملی رخ میدهد پس به این ترتیب متوجه میشویم که مجازات آن نیز در منابع فقهی مشخص است.

ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی در تعریف محاربه چنین بیان میدارد که: “محاربه عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد. هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی‌شود.”

بنابراین با تعریف این جرم آشنا شدیم و در ادامه به بیان اینکه محارب کیست میپردازیم و شرایط تحقق این جرم را از دیدگاه یک وکیل کیفری بررسی خواهیم کرد.

برای تحقق محاربه چه شرایطی لازم است؟

شرایط زیر برای تحقق جرم محاربه لازم است و در صورت عدم وجود هر یک از آنها نمیتوان شخص مرتکب را محارب دانست هر چند عناوین مجرمانه دیگری را شامل شود.

• کشیدن اسلحه مهمترین شرط در جرم محاربه میباشد. با این شرط حتما باید ارعابی که صورت میگیرد با کشیدن اسلحه باشد و با هر وسیله ی دیگری که این امر صورت بگیرد محاربه نمیباشد. حتی اگر فرد دارای اسلحه باشد اما آنرا بیرون نیاورده و از آن برای ارعاب استفاده نکند هم مصداق محاربه نیست.
• جنبه عمومی جرم دارای یکی دیگر از شروط مهم میباشد. به این صورت اگر فرد دارای جنبه شخصی از ارتکاب جرم باشد و حتی اگر با کشیدن سلاح سبب ارعاب عمومی نیز گردد مصداق محاربه نیست. برای مثال شخصی برای وصول وجه چک در خیابان با سلاح به بدهکار حمله کند، محارب شناخته نمیشود.
• ایجاد ترس و وحشت میان مردم نیز بسیار مهم است و اگر فرد در امر ترساندن ناتوان باشد محارب نیست. تعداد افرادی که ترسیده باشند مهم نیست حتی اگر سبب ارعاب یک فرد هم شده باشد میتوان وی را محارب دانست.
• برای محارب بودن لزوما استفاده از سلاح دارای اهمیت نیست و تنها نشان دادن آن برای ایجاد ارعاب میان مردم کافیست و در صورت وجود دیگر میتوان جرم را محاربه دانست. 

محارب به چه کسی گفته میشود؟

در ابتدا باید گفت هرکس اعمال بیان شده در ماده فوق الذکر با شرایطی که در آن ذکر شده است انجام دهد و سبب اختلال در نظم عمومی و خدشه وارد کردن به امنیت ملی شود محارب شناخته میشود.

اما بر اساس قانون مجازات اسلامی محارب تنها به این مسئله ختم نمیشود و در ماده ۲۸۱ همین قانون راهزنان، سارقان و قاچاقچیان را به شرط دست به اسلحه بردن و سلب امنیت محارب میداند. بنابراین برای تشخیص محارب باید به دو ماده ۲۷۹ و ۲۸۱ مراجعه کنیم.

بیشتر بدانیم : شروع به جرم در قانون به چه معنا است ؟

مصداق سلاح چیست؟

یکی از مواردی که باید برای احراز شرایط محاربه بررسی گردد این است که چه وسایلی مصداق سلاح هستند تا در صورت استفاده از آنها بتوان فرد را محارب دانست؟

در قوانین کیفری و سایر قوانین هیچ تعریفی برای سلاح وجود ندارد تا با مراجعه به آن بتوانیم منظور دقیق قانونگذار را بفهمیم.

پس به همین دلیل برای دانستن مصادیق سلاح ناگزیر به مراجعه به عرف هستیم. در عرف سلاح اعم از گرم و سرد میباشد.

سلاح گرم مانند تفنگ، نارنجک و … میباشد و برای سلاح سرد نیز میتوان به چاقو، شمشیر، قمه و مواردی مشابه اشاره کرد.

پس بدین ترتیب نمیتوان آتش زدن اماکن عمومی را مصداق جرم محاربه دانست. برای بررسی بیشتر این موارد میتوانید از طریق مشاوره حقوقی دادگاه انقلاب اطلاعات بیشتری کسب کنید.

مجازاتهای جرم محاربه

بر اساس ماده ۲۸۲ قانون مجازات اسلامی چهار مجازات برای محارب تعیین شده است که قاضی میتواند با توجه به شرایط ارتکاب این جرم از میان آنها مجرم را محکوم نماید. این موارد عبارتند از:

• اعدام
• صلب: یعنی به صلیب کشیدن مجرم
• قطع کردن دست راست و پای چپ
• نفی بلد: به معنای عدم مجوز حضور فرد در محدوده تعیین شده از سوی مقام قضائی

تاثیر توبه در مجازات محاربه

توبه که یکی از راه های بازگشت از گناه میباشد در جرایم حدی به دلیل اینکه از فقه گرفته شده است دارای اهمیت بسیار زیادی است به این صورت که در صورت وجود برخی شرایط مجازات حدی را از مجرم ساقط میکند.

تبصره یک ماده ۱۱۴ قانون مجازات اسلامی در خصوص توبه در محاربه بیان میکند که اگر پیش از دستگیری و تسلط بر وی صورت بگیرد سبب سقوط مجازات حدی آن میباشد.

اما این مسئله به منزله عدم مجازات وی به دلیل رفتار ارتکابی نیست و از جنبه های دیگری مجازات خواهد شد.

پرسش و پاسخ حقوقی با وکیل درباره محاربه

به طور کلی در این گفتار با جرم محاربه، شرایط تحقق، مجازات و نکات کلیدی در این زمینه آشنا شدیم. این جرم را میتوان از مهمترین دعاوی کیفری دانست.

البته باید بدانید این جرم شباهت زیادی با جرایمی مانند بغی یا افساد فی الارض دارد اما در اصل کاملا متفاوتند و برای آگاهی از تفاوتهای آنها بهتر است به وکلای پایه یک دادگستری که به صورت تخصص در زمینه کیفری فعالیت میکنند مراجعه نمایید.