جرم مشهود و غیرمشهود : جرم به تعریف قانونگذار هر فعل و ترک فعلی میباشد که در قانون برای آن مجازات تعیین شده، میباشد.
برای بررسی جرایم مختلف به دلیل اینکه نحوه اثبات جرم، نحوه رسیدگی، تعداد بزه دیدگان و بسیاری از موارد دیگر وجود دارد، بهتر است که در ابتدا با در نظر گرفتن یک ویژگی خاص اقدام به دسته بندی آنها کرده تا این بررسی به طور کامل و دقیق صورت گیرد.
یکی از ویژگی های مهمی که در خصوص جرایم وجود دارد مربوط به مشهود یا غیرمشهود بودن آنها میباشد که مبتنی بر نحوه ارتکاب جرم از سوی مجرم است.
این دسته بندی به دلیل کاربرد عملی که دارد برای قانونگذار بسیار مهم بوده و در همان ابتدای رسیدگی در دستگاه قضائی بررسی میگردد.
با توجه به اینکه شما در نقش بزهکار یا بزه دیده هستید باید نسبت به این ویژگی اطلاع کامل داشته باشید تا در زمان ارائه مدارک و دفاعیات خود آگاهانه عمل نمایید.
جرم مشهود چیست؟
برای جرایم مشهود تعریف دقیق و مشخصی از سوی قانونگذار ارائه نشده است و تنها مصادیق آنرا بیان داشته است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
اما وکیل دعوی کیفری با استفاده از مصادیق آن تعریفی در این خصوص بیان داشته است که به شرح زیر است:
” جرم مشهود به جرایمی گفته میشود در مکانهای عمومی، در منظر عموم مردم یا ضابطین دادگستری رخ دهد و یا بلافاصله از ارتکاب جرم، ضابطین در صحنه جرن حاضر شده و شخصی را به عنوان مجرم شناسایی کنند.”
مصادیق جرم مشهود
برای اطلاع از مصادیق جرم مشهود همانطور که بیان کردیم باید به متن قانون مراجعه نمایید. این مصادیق در ماده ۴۵ قانون آئین دادرسی کیفری چنین بیان شده است:
- در مرئی و منظر ضابطان دادگستری واقع شود یا ماموران یاد شده بلافاصله در محل وقوع جرم حضور یابند و یا آثار جرم را بلافاصله پس از وقوع مشاهده کنند
- بزه دیده یا دو نفر یا بیشتر که ناظر وقوع جرم بوده اند، حین وقوع جرم یا بلافاصله پس از آن، شخص معینی را به عنوان مرتکب معرفی کنند.
- بلافاصله پس از وقوع جرم، علائم و آثار واضح یا اسباب و ادله جرم در تصرف متهم یافت شود و یا تعلق اسباب و ادله یاد شده به متهم محرز گردد.
- متهم بلافاصله پس از وقوع جرم، قصد فرار داشته یا در حال فرار باشد یا بلافاصله پس از وقوع جرم دستگیر شود.
- جرم در منزل یا محل سکنای افراد، اتفاق افتاده یا در حال وقوع باشد و شخص ساکن، در همان حال یا بلافاصله پس از وقوع جرم، ورود ماموران را به منزل یا محل سکنای خود درخواست کند.
- متهم بلافاصله پس از وقوع جرم، خود را معرفی کند و وقوع آن را خبر دهد.
- متهم ولگرد باشد و در آن محل نیز سوء شهرت داشته باشد.
در صورت وجود هر یک از شرایط فوق میتوانید سریعا از مشاوره حقوقی تلفنی موسسه اترس استفاده کرده و شرایط را احراز نمایید و از اقدامات بعدی خود اطمینان حاصل نمایید.
جرم غیرمشهود چیست؟
جرم غیرمشهود مانند جرم مشهود تعریف مشخصی در قانون نداشته و بنابراین باید با استفاده از ابزارهای دیگر به تعریف آن بپردازیم.
مصادیق بیان شده در جرم مشهود که در ماده ۴۵ قانون آئین دادرسی کیفری آمده است که ما در مطلب پیش به آن اشاره کردیم تا حد زیادی بیان کننده شرایط جرم غیرمشهود نیز هست.
به این صورت که هر جرمی که بر اساس موارد و شرایط فوق مشهود نباشد، غیرمشهود محسوب میشود. بنابراین به طور کلی میتوان گفت جرایمی که ضابطین دادگستری و عموم مردم مشاهده نکنند و تا مدتها از اطلاع آن بگذرد غیرمشهود محسوب میشود.
اثبات جرم در جرایم مشهود بسیار ساده تر از جرایم غیرمشهود است زیرا در در دسته اول جرم ارتکابی و مجرم آن به طور دقیق مشخص هستند اما در جرایم غیرمشهود باشد نشانه هایی از ارتکاب جرم مشاهده شده تا اولا به وجود جرم پی برد، سپس با استفاده از دلایل و مدارک محکمه پسند، شخصی را به عنوان مجرم شناخت تا بتوان وی را مورد تعقیب کیفری قرار داد.
بیشتر بدانیم : مجازات ارتکاب جرم افشای اطلاعات خصوصی چیست
نقش ضابطین قضائی در جرایم مشهود
با بررسی همه مطالبی که در خصوص جرایم مشهود و غیرمشهود بیان شد متوجه میشویم که نقش ضابطین دادگستری در تعیین این جرم تا چه اندازه مهم است.
در جرایمی که ضابطین دادگستری در محل وقوع جرم حاضر میشوند دیگر نیازی به صدور قرار جلب به دادرسی متهم نبوده و آنها موظفند که متهم را دستگیر کرده و به مقام قضائی برای شروع تحقیقات پرونده تحویل دهند.
تحویل متهم نباید بیش از ۲۴ ساعت به طول انجامد و اگر خارج از زمان اداری بود، پرونده به قاضی کشیک ارجاع میشود. البته تمامی حقوق متهم که یکی از مهمترین آنها حق داشتن وکیل است باید از سوی ضابطین رعایت گردد.
تاثیر مشهود و غیرمشهود بودن جرم در روند دادرسی
در جرایم مشهود زمانی که جرم به صورت علنی در منظر یکی از ضابطین دادگستری یا عموم مردم رخ داده است دیگر امکان انکار آن از سوی مرتکب جرم وجود نخواهد داشت به همین دلیل روند اثبات جرم به سرعت طی شده و قرار مجرمیت فرد در دادسرا صادر شده و دادگاه مجازات وی را با صدور حکم قطعی اعلام مینماید.
اما این مسئله در جرایم غیرمشهود بسیار متفاوت خواهد بود. در جرایم غیرمشهود یکی از سخت ترین امور که حتما نیاز به دریافت مشاوره حقوقی کیفری یا استفاده از وکیل متخصص جرایم دارد، اثبات مجرمیت و انتساب آن به شخص متهم میباشد.
این مسئله نیاز به استفاده از دلایل و مدارک بسیار محکم میباشد تا قاضی برای صدور حکم به اقناع رسیده باشد.
تفاوت جرم مشهود و غیرمشهود
به صورت کلی با توجه به نکاتی که در این گفتار اشاره کردیم میتوان تفاوت میان جرم مشهود و غیرمشهود را در سه مسئله خلاصه کرد که به شرح زیر میباشد.
نوع ارتکاب جرم
اصلی ترین تفاوت جرم مشهود و غیرمشهود نحوه ارتکاب آن میباشد که به طور مفصل در ابتدای گفتار توضیح دادیم. البته در برخی از جرایم کلاهبرداری امکان مشهود بودن آن وجود ندارد.
نحوه دادرسی
در جرایم مشهود به صورت فوری مرحله دادسرا و تحقیقات مقدماتی رسیدگی شده و پرونده به دادگاه صالح ارجاع میشود در صورتی که در جرایم غیرمشهود مرحله دادسرا و اثبات مجرمیت زمان بر خواهد بود.
تفاوت نقش ضابطین دادگستری
در جرایم مشهود ضابطین دادگستری به طور مستقیم و بدون هماهنگی وارد عمل شده و اقدام به دستگیری مجرم و حفظ شواهد ارتکاب جرم میکنند در صورتی که در جرایم غیرمشهود تمامی این اقدامات نیاز به دستور قضائی از سوی مقام صالح دارد.
مشاوره حقوقی در خصوص جرایم مشهود و غیرمشهود
در تمامی جرایم بدون توجه به دسته بندی های مختلفی که وجود دارد به دلیل پیچیدگی و اهمیتی که در این پرونده ها هست، استفاده از خدمات حقوقی مختلف وکلای دادگستری لازم و ضروری میباشد.
چرا که اقداماتی مانند تنظیم شکوائیه نیاز به داشتن دانش و تجربه تخصصی در زمینه جرم ارتکابی دارد و شکایت از هر جرمی نیاز به ارائه دلایل و مدارک مخصوص به خود را خواهد داشت.
بنابراین برای شکایت از جرایم مشهود و غیرمشهود بهتر است با مشورت وکیل کیفری صورت گیرد تا از نتایج منفی آن جلوگیری شود.
پرسش و پاسخ حقوقی متنی با وکیل
تمام مصادیق جرایم مشهود در ماده ۴۵ قانون آئین دادرسی کیفری بیان شده است و هر یک از جرایم که خارج از موارد بیان شده در این ماده باشد جرم غیرمشهود تلقی میشود.
اما به طور کلی شکایت در هر یک از آنها باید در ابتدا در دادسرا صورت گیرد و دادستان یا بازپرس پرونده پس از مجرم شناختن متهم پرونده، برای صدور حکم مجازات مجرم پرونده را به دادگاه ارجاع دهد.