کفالت یا کفیل دیگری شدن از جمله اصطلاحات فقهی میباشد که با اقتباس قوانین و مقررات ما از منابع فقهی امروزه نیز در مسائل حقوقی مورد استفاده قرار میگیرد. در اصطلاح کفالت به معنای بر عهده گرفتن چیزی از سوی دیگری است که معنای حقوقی و قانونی آن نیز از این معنی دور نیست.
کفالت چیست ؟
کفالت به معنای تضمین حضور شخصی نزد دیگری از سوی شخص ثالثی میباشد که به نوعی تضمین حضور نیز گفته میشود. به این صورت که شخص الف باید در زمان مشخصی نزد شخص ب حاضر گردد و شخص ج حضور این فرد را تضمین میکند. اگر فرد ب به تعهد خود عمل نکند فرد ج باید وجهی را به عنوان خسارت پرداخت کرده و یا شخصا تعهد توافق شده را انجام دهد.
کفالت کاربردهای متفاوتی در بخش های مختلف مسائل حقوقی دارد که در ادامه این گفتار که توسط وکلای متخصص اترس تهیه شده است بدان اشاره کرده ایم.
انواع کفالت در حقوق ایران
کفالت در حقوق کشور ایران دارای انواع مختلفی است که از سوی قانونگذار مورد تصریح قرار گرفته است. تعریف کفالت در ماده ۷۳۴ قانون مدنی بیان شده است اما انواع در ماده ۷۳۷ ذکر شده است. این موارد عبارتند از:
کفالت مطلق
در این نوع از کفالت مکفول له یعنی کسی که کفالت به نفع وی صورت گرفته است هر زمان که بخواهد میتواند شخص را احضار کرده و کفیل باید آن را حاضر نماید. قرارهای صادره از دادسرا از این نوع است که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
کفالت موقت
در این نوع اما مکفول له نمیتواند در هر زمان حضور شخص را از کفیل بخواهد و تنها در موعد مقرر شده کفیل باید شخص را حاضر نماید. همچنین باید برای این نوع کفالت مدت زمان مشخصی تعیین شده باشد.
تفاوت کفالت با ضمانت در چیست؟
یکی از سوالات مهمی که برای بسیاری از افراد به وجود می آید این است که با این همه شباهت میان ضمانت و کفالت تفاوت این دو چه چیزی میباشد؟
در پاسخ باید گفت همانطور که اشاره کردیم کفالت به معنای این است که شخصی حضور دیگری را تعهد میکند اما در ضمانت تعهد برای پرداخت دین صورت میگیرد و حضور اهمیت در آن نخواهد داشت.
صدور قرار کفالت در دادسرا
یکی از قرارهای تامینی مهم که در دادسرا صادر میشود قرار کفالت است. این قرار با هدف جلوگیری از فرار متهم پرونده و حضور به موقع آن در روند رسیدگی صادر میگردد.
قرار کفالت در دادسرا برای همه متهمین و مجرمین امکان پذیر نمیباشد و تنها برای برخی از آنها امکان صدور آن از سوی بازپرس یا دادیار امکان پذیر است.
در صورتی که احتمال مجرمیت فرد بسیار پایین است یا متهم سابقه فرار نداشته باشد و کفیل وی دارای تمکن مالی باشد میتوان این قرار را صادر کرد.
همانطور که اشاره شد این قرار از دسته کفالت مطلق است پس هر زمان مقام قضائی اراده کند باید کفیل متهم را در مرجع قضائی حاضر نماید.
برای ضمانت بیشتر در این قرار وجهی به عنوان وجع الکفاله از سوی کفیل باید به صورت نقد، سند یا ضمانت نامه بانکی در حساب دادگستری تودیع شود.
در صورت احضار متهم و عدم حضور وی، وجه الکفاله ضبط شده و حتی امکان تعقیب کیفری شخص کفیل نیز وجود دارد.
البته باید بدانید همین قرار نیز دارای انواع مختلفی هست که میتوانید با دریافت مشاوره حقوقی پرونده کیفری از وکلای پایه یک دادگستری از انواع آن مطلع شوید.
وجه الکفاله چیست؟
وجه الکفاله به مبلغ معینی گفته میشود که کفیل برای خسارت احتمالی در نتیجه عدم انجام تعهدات پرداخت خواهد کرد.
این اصطلاح معمولا در دعاوی کیفری در دادسرا مورد استفاده قرار میگیرد. بازپرس پرونده در برخی از جرایمی که نیاز به حضور متهم برای رسیدگی هست به جای بازداشت وی با صدور قرار کفالت که یکی از رایج ترین قرارهای صادره از دادسرا میباشد اقدام به آزادی متهم مینماید.
این قرار در ماده ۲۱۷ قانون آئین دادرسی کیفری پیش بینی شده است. میزان مالی که به عنوان وجه الکفاله در نظر گرفته میشود بر عهده مقام قضائی صادر کننده آن میباشد اما این مسئله به این معنا نیست که دست وی برای تعیین هر مبلغی باز است و بر اساس مواردی تعیین خواهد شد.
یکی از مواردی که باید از سوی رعایت گردد در ماده ۲۱۹ قانون آئین دادرسی کیفری بیان شده است که وجه الکفاله نباید از میزان خسارت وارده بر بزه دیده کمتر باشد.
بیشتر بدانیم : شرایط پرداخت قرار وثیقه چگونه است
موارد رفع مسئولیت کفیل
در قانون آئین دادرسی کیفری مواردی برای رفع مسئولیت از کفیل اشاره شده است که این موارد به شرح ذیل است:
- در صورت مختومه شدن پرونده به دلیل عدم مجرمیت فرد یا اجرای مجازات وی
- در صورت فوت متهم و فوت کفیل، البته متهم میتواند در این صورت کفیل دیگری معرفی نماید.
- در صورتی که کفیل متهم را تحویل مقام قضائی داده و درخواست آزاد سازی وجه الکفاله خود را داشته باشد.
ویژگی های کفیل
ویژگی های کفیل برای قبولی یا رد قرار کفالت بسیار دارای اهمیت است.
- در ابتدا کفیل باید دارای اهلیت قانونی باشد. یعنی باید رشید، بالغ و عاقل باشد و در صورتی که در طول کفالت به جنون، سفه یا حجر دچار شود کفالت نیز منتفی خواهد شد. در این شرایط باید کفیل دیگری معرفی گردد.
- دوما کفیل باید دارای تمکن مالی باشد. این شرط به دلیل این است که اگر متهم در موعد مقرر در دادگاه یا دادسرا حاضر نشد وی بتواند از عهده پرداخت وجه الکفاله بر آید.
بنابراین باید شخصیت، جایگاه شغلی و اهلیت قانونی کفیل از سوی مقام قضائی بررسی شده و در صورت تایید، قرار کفالت صادر میشود و وی میتواند با تودیع وجه الکفاله سبب آزادی متهم را فراهم آورد.
نتیجه گیری
به صورت کلی در این نوشتار با کفالت به صورت کلی و قرار کفالت آشنا شدیم. برای استفاده از این ابزار بهتر است با یک وکیل دعوی کیفری متخصص مشورت نمایید تا کمترین میزان ریسک متوجه شما باشد. همچنین وکلای کیفری میتوانند در موضوع اصلی دعوای کیفری به راهنمایی شما بپردازد تا هرچه سریع تر رسیدگی به پایان رسیده و بتوانید وجه الکفاله خود را بازپس بگیرید.