احتمالا همه ما حداقل یک بار در زندگی مان واژه «شراکت» را شنیده یا آن را تجربه نموده ایم. قرارداد مشارکت مدنی شکلی از همان شراکت است که بین مردم آشناست. اخیرا دعوای ابطال مشارکت مدنی رواج زیادی در جامعه پیدا نموده است. مخصوصا که بخش قابل توجهی از قراردادهای بانکی و پرونده های قضائی بانکی را نیز همین قراردادهای مشارکت مدنی تشکیل می دهند.
ضروری است بدانیم مشارکت مدنی چیست؟
در دعوای ابطال مشارکت مدنی باید چه نکاتی را رعایت نماییم؟
و این که دادگاه در این دعوا به چه چیزی توجه می کند؟
تعریف قرارداد مشارکت مدنی
در قانون مدنی ما با یک نوع مشارکت طرف هستیم که در واقع تعریف حالت شراکت است. یعنی به این موضوع می پردازد که چه زمانی دو یا چند شخص در مالی شریک هستند. اما عقد مشارکت مدنی که اکنون موضوع بحث ماست یک قرارداد است که در نهایت وضعیت شراکت را ایجاد می کند.
اول از همه باید بدانیم که قرارداد مشارکت مدنی در قوانین ما تعریف نشده است و همه قراردادهای مشارکت مدنی بر اساس ماده ۱۰ قانون مدنی منعقد می شود. ماده ۱۰ قانون مدنی هم همان ماده ای است که عنوان کرده مردم می توانند هر قراردادی که مایلند منعقد کنند حتی اگر در قانون پیش بینی نشده باشد.
از همه این ها که بگذریم یک سوال را باید ابتدا پاسخ داد: قرارداد مشارکت مدنی چیست و چه زمانی می شود آن را ابطال کرد؟
بیشتر بدانیم : دادخواست ابطال سند رسمی چه پیش نیازهایی دارد
مشارکت مدنی چیست
پاسخ از این قرار است که ذات قرارداد مشارکت مدنی ایجاد شراکت است. به این شکل که هر کدام از طرفین قرارداد چیزی به عنوان «آورده» دارد و پس از آن شراکت ایجاد می شود.
فرض کنید شما یک زمین کشاورزی دارید و قصد دارید تا در آن کشت کنید. به بانک کشاورزی مراجعه می نمایید و تسهیلات اخذ می کنید. بانک با شما قرارداد مشارکت مدنی امضا می کند و برای مثال یک میلیارد تومان به شما وام می دهد تا از آن استفاده کنید و کشت مورد نظر را در زمین انجام دهید.
در این حالت بانک به شما سرمایه داده شما هم پول و کار آورده اید و در محصول به نسبتی که در قرارداد درج شده است شریک می شوید، مثلا ۶۰ درصد شما و ۴۰ درصد بانک.
حالا نوبت به سوال بعدی می رسد؛ چه زمان این قرارداد قابل ابطال است؟!
ابطال مشارکت مدنی بر اساس دیدگاه وکلای متخصص
وقتی شما به یک وکیل متخصص مشارکت مدنی یا وکیل متبحر بانکی مراجعه کنید تا نسبت به قرارداد مشارکت مدنی ای که با بانک یا با هر شخص دیگری منعقد کردید دعوای ابطال قرارداد مشارکت مدنی طرح نماید، این موارد حائز اهمیت است:
اول این که اگر طرفین قصد واقعی شان مشارکت نبوده باشد و فقط از ظاهر مشارکت استفاده کرده باشند، مشارکت مدنی توسط دادگاه ابطال می گردد. اصطلاحا می گویند مشارکت، واقعی نبوده است.
مشارکت واقعی نبوده به چه معنا است
اگر مثلا طرف شما در عقد مشارکت مدنی بانک باشد، بانک باید به شما پول دهد تا واقعا در زمین کشاورزی کنید و هر چقدر که سود کردید یا هر چقدر که زیان کردید با بانک شریک باشید.
اما گاهی ممکن است بانک به شما وام بدهد و قرارداد مشارکت مدنی منعقد کند اما اگر شما زیان هم کرده باشید شما را ملزم کند تا سود به بانک پرداخت کنید یا از شما سود ثابت اخذ کند، به این معنی که کاری نداشته باشد شما چقدر سود کردید و رقم ثابتی را به عنوان سود مشخص نماید.
در این موارد تردید نکنید، به وکلای بانکی یا وکلای متخصص ابطال قرارداد مشارکت مراجعه نمایید تا دعوای ابطال قرارداد مشارکت مدنی را طرح نمایند.
بیشتر بدانیم : مبنای قانونی ابطال شرط سود بانکی چیست
برای همین است که در مقررات بانکی آن گاه که حرف از قرارداد مشارکت مدنی و وام های پرداختی در قالب مشارکت مدنی می شود از عبارت سود مورد انتظار صحبت می کنند نه سود قطعی؛ یعنی بانک انتظار دارد این پروژه این میزان سود عاید بانک نماید، اما اگر وام گیرنده بر اثر هر دلیلی آن سود را کسب نکرد بانک نباید همان سود قراردادی را مطالبه نماید.
در نظر بگیرید که این موضوع که مشارکت باید واقعی باشد فقط مخصوص دعوای ابطال قرارداد مشارکت مدنی بانک نیست. قرارداد مشارکت مدنی با هر شخص و در هر موضوعی باشد می بایست واقعی باشد.
حکم سود مقطوع در مشارکت مدنی
اگر سود مقطوع داشته باشد و به واقعیت مشارکت کاری نداشته باشد چون در اصل ربا محسوب می شود باطل می گردد.
در مواردی که قرارداد مشارکت مدنی مثلا در اداره اجرای ثبت درحال اجراست پیشنهاد اترس این است که پیش یا همزمان با طرح دعوی ابطال مشارکت مدنی ، خواسته دستور موقت مبنی بر توقف عملیات اجرایی را هم بخواهید.
به عنوان مثال اگر شما اجرا را با دستور موقت توقیف نکنید ممکن است ، بانک بتواند شما را ممنوع الخروج کند.
در این می توانید با همراهی وکلای متخصص حقوقی مشارکت مدنی را ابطال کنید.
امضای قرارداد مشارکت
آیا امضای قرارداد مشارکت باعث می شود نتوانیم دعوای ابطال مشارکت مدنی طرح کنیم؟
گفتیم که قراردادهای مشارکت مدنی -مخصوصا مشارکت مدنی هایی که با بانک امضا می شود- بر اساس ماده ۱۰ قانون مدنی است. ماده ۱۰ هم می گوید اگر قراردادی بین دو شخص منعقد شد که مقررات مربوط به آن قرارداد در قوانین نیامده بود، آن قرارداد صحیح است و طرفین باید طبق توافق خود عمل کنند.
حال با این توضیح ممکن است این سوال مطرح شود که اگر شخصی برای مثال مشارکت مدنی با شخص دیگری منعقد نمود تا بر اساس آن یکی سرمایه بدهد و دیگری گوشی تلفن همراه بفروشد و ضمن آن شرط شود که در هر حال آن که سرمایه را می گیرد باید به آن که سرمایه را پرداخت کرده سالانه درصد مشخصی سود دهد
آیا در این میان اگر شخصی که سرمایه را گرفته تا گوشی تلفن همراه بفروشد اساسا ۲۵ درصد در سال سود نکرد می تواند دعوای ابطال قرارداد مشارکت مدنی طرح کند یا چون خودش قرارداد را امضا کرده و در زمان امضا به آن راضی بوده دیگر نمی تواند اعتراض کند؟
این سوال در خصوص مشارکت مدنی ها بسیار سوال مهمی است
وقتی به وکیل متخصص دعاوی مشارکت مدنی مراجعه نمایید حتما این نکته را در نظر می گیرد که هر قراردادی یک موضوع ذاتی دارد، ذات قرارداد مشارکت مدنی هم ایجاد شراکت است. وقتی با شرط تعیین سود مشخص دیگر شراکت واقعی وجود ندارد لذا می شود این طور فرض کرد که قرارداد مشارکت مدنی اصلا منعقد نشده است تا امضای آن باعث شود یکی از طرفین قرارداد دعوای ابطال آن را طرح کند.
پس اگر از یک مشارکت مدنی ضرر کرده اید برای ابطال آن حتما با یک وکیل خوب تهران مشورت و اقدام به طرح دعوا کنید.