دستور موقت چیست و چه کارکردی در دفاع دارد
دستور موقت یا دادرسی فوری دستوری است که دادگاه جهت توقیف مال یا انجام عمل یا منع از امری صادر میکند.
بطورمثال: شما ملک خود را به شخصی می فروشید او در ازای قسمتی از ثمن معامله ( پول ) چک به شما می دهد.
در این مثال شما شرط حق فسخ گذاشته اید و شرط کرده اید که اگر یکی از چک ها پاس نشد حق فسخ معامله را خواهید داشت.
حال چک پاس نمیشود…
شما میخواهید حق فسخ خود را اعمال کنید و تنفیذ و تایید آن را از دادگاه بخواهید اما به جهت اینکه رسیدگی دادگاه طولانی است دغدغه این را دارید که خریدار ملک را به دیگری انتقال ندهد.
به نظر شما بهترین کاری که شما می توانید در راستای رفع این دغدغه انجام دهید چیست؟؟
بعد از مراجعه به وکیل دادگستری ؛ اولین پیشنهادی که وکیل متبحر ملکی به شما می دهد این است که:
دادرسی فوری مبنی بر منع نقل و انتقال پلاک ثبتی … را تقاضا کنید تا خریدار، ملک را به دیگری انتقال ندهد.
شما هم اگر موضوع مشابه دارید و دغدغه ای در این زمینه دارید می توانید از وکلای موسسه حقوقی اترس استفاده نمایید و مشاوره های لازم را اخذ نمایید.
بیشتر بدانیم : تفاوت بین دستور تخلیه با حکم تخلیه ملک در چیست و نکات مهمی که میبایست در نظر داشته باشیم.
یکی از مهمترین موارد این دستور در دعاوی بانکی است . فرض کنید بانک در اداره اجرای سازمان ثبت ، علیه شما اجرائیه گرفته است . پس از مراجعه به وکیل امور بانکی مطلع می شوید ، بانک سود بیشتر و خلاف قانون تعیین نموده است .در این صورت شما میتوانید با طرح دادخواست ابطال شرط سود بانکی ، اقدامات قانونی را انجام دهید و برای اینکه قبل از رسیدگی دادگاه ،مانع اجرای اجرائیه بانکی شوید می توانید ، ضمن دادخواست اصلی ، دستور موقت برای توقف اجرائیه را بخواهید.
مهمترین شرط صدور دادرسی فوری ، اثبات فوریت موضوع است.
برای صدور دستور موقت ، اثبات فوریت موضوع شرط است برخلاف تامین خواسته که فوری بودن موضوع، ملاک نیست .
سوالی که مطرح می شود این است فوریت در چه زمانی باید اثبات شود ؟ملاک فوری بودن در زمان رسیدگی به درخواست است نه زمان تقدیم دادخواست و این وظیفه متقاضی هست که دلیلی ارائه کند که سبب فوریت را اثبات نماید.
دستور موقت را از کدام دادگاه درخواست کنیم
اگر اصل دعوا در دادگاهی مطرح باشد مرجع درخواست دستور موقت همان دادگاه است
اما اگر فعلا دعوا در دادگاه مطرح نشده باشد ، مرجع درخواست دادگاهی می باشد که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد.
بطور مثال در مثال قبل چون دادگاه محل وقوع ملک مستند به ماده ۱۲ قانون ایین دادرسی مدنی صالح به رسیدگی است ، وکیل امور ملکی می بایستپیگیری دادرسی فوری را هم از همان دادگاه درخواست کند.
آیا با صدور دستور دادرسی فوری صادر کار تمام است
خیر این چنین نیست دستور موقت هم مثل تامین خواسته یک نهاد تبعی است و باید دعوای اصلی به صورت جداگانه مطرح گردد
لذا پس از صدور آن ؛ درخواست کننده باید حداکثر ظرف ۲۰ روز از تاریخ صدور به منظور اثبات دعوای خود به دادگاه صالح مراجعه و دادخواست خود را تقدیم کند و گواهی ان را به دادگاهی که دستور را صادر کرده تسلیم کند در غیر اینصورت دادگاه صادر کننده دستور موقت به درخواست طرف مقابل آن را لغو خواهد کرد.
و همچنین نباید تصور کنید که اگر دادگاه به نفع شما دستور موقت صادر کرد حتما در دعوای اصلی هم پیروز خواهید شد یا برعکس اگر صادر نکرد به این معناست که در دعوای اصلی حقی نخواهید داشت بلکه به این معناست که شاید قاضی موضوع را فوری تشخیص نداده است تا دستور موقت صادرکند .
برای ارتباط با وکیل برای دستور دادرسی فوری با اترس در ارتباط باشید.
حال اگر متقاضی دستور موقت اقامه دعوا نکند یا اقامه دعوا کند اما دعوای او رد شود به جبران خساراتی که از اجرای آن حاصل شده محکوم می شود منتها اگر شخص زیان دیده ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ رای نهایی برای مطالبه خسارت طرح دعوا نکند به دستور دادگاه از مال مورد تامین رفع توقیف خواهد شد.
تامین خسارات احتمالی در دستور موقت
در دادرسی فوری دادگاه تکلیف دارد از متقاضی برای جبران خسارات احتمالی تامین مناسبی اخذ نماید و تا زمانی که تامین سپرده نشده دادگاه دستور موقت صادر نمیکند البته مهلت اعطایی در دست قاضی دادگاه می باشد که در آن مدت باید تامین مناسب تودیع شود. در دستور موقت خسارت احتمالی می تواند ، اموال مثل هم باشد ، اما در تامین خواسته خسارت احتمالی می بایست وجه نقد باشد.
قبل از جمع بندی نهایی ، یک نکته کاربردی در خصوص دستور موقت دیوان عدالت اداری برای مخاطبینی که تا بخش های پایانی این مقاله همراه ما بوده اند ، هدیه کنیم .
در مواردی که نهادهای دولتی و یا عمومی طرف دعوی دیوان عدالت اداری شما هستند ،خیلی از موارد گرفتن دستورموقت از طریق وکیل متخصص دیوان عدالت اداری ، برای شما فایده جدی ای ندارد و فقط موجب حساسیت بیشتر سازمانی که از آن شکایت کردید می شود. به عنوان مثال طرف مقابل شما که ممکن شهرداری ، سازمانی نظامی و سازمان دارائی باشد ، ممکن است حالت عادی ، پرونده را به صورت معمولی پیگیری کند ولی بعد از اینکه شما از دستور موقت دیوان عدالت اداری را گرفتید ،حساس شده و پیگیری ها و اقدامات خاص انجام دهد.
منظور ما این است در پرونده های دیوان عدالت اداری ، دستور موقت نگیرید . نکته این است که قبل از اینکه خواستید از طریق وکیل دیوان عدالت اداری اقدام نمایید ، ارزیابی کنید که ایناقدام چه قدر لازم است و مطمئن شوید ، فایده آن از ضرر آن بیشتر باشد.
تفاوت دستور موقت و تامین خواسته چیست
صدور دستور موقت منوط به احراز فوریت است اما تامین خواسته مستلزم احراز فوریت نیست.
اجرای دستور موقت منوط به تایید رییس مجتمع قضایی است اما اجرای تامین خواسته اینطور نیست.
قرار دستور موقت ضمن تجدیدنظرخواهی از اصل دعوا قابل تجدیدنظر است اما تامین خواسته قابل تجدید نظر نیست.
اگر تقاضای دستور موقت قبل از اقامه دعوی باشد متقاضی باید ظرف ۲۰ روز از تاریخ صدور دادخواست خود را تقدیم کند اما در تامین خواسته ظرف ۱۰ روز از تاریخ صدور تامین خواسته باید اقامه دعوی کند.
در تامین خواسته الزاما مال توقیف میشود اما در دستور موقت الزاما توقیف مال نیست بلکه بجز توقیف مال ؛ عمل یا منع از انجام عمل هم می تواند موضوع دادرسی فوری باشد
در تامین خواسته بدون تودیع خسارات احتمالی هم ( درموارد گفته شده مثل : دعوا مستند به سند رسمی باشد-اسناد تجاری واخواست شده-خواسته در معرض تعدی و تفریط باشد) امکان صدور تامین خواسته وجود دارد اما در دستور موقت بدون اخذ و تودیع خسارت احتمالی قرار صادر نمیشود.
خسارت احتمالی در تامین خواسته حتما باید وجه نقد باشد اما در دستور موقت میتوان ، اموال دیگری مثل ملک را به عنوان خسارت احتمالی معرفی کرد .
برای اقدام فوری برای اخذ دادرسی فوری ، با وکلای فعال حقوقی اترس در ارتباط باشید.
نویسنده: رشید اجاقعلی وکیل پایه یک دادگستری
موسسه حقوقی اترس