جرم سقط جنین : یکی از جرایمی که در قانون مجازات اسلامی از سوی قانونگذار پیش بینی شده است جرم سقط جنین میباشد. جنین به هر دلیلی زمانی که در رحم مادر است اگر پیش نمو کامل و خارج شدن از رحم مادر یا به دنیا آمدن از بین برود سقط رخ داده است.
این اتفاق بر اساس قانون مجازات در صورت وجود برخی از شرایط جرم میباشد. از بین رفتن فرزند در رحم مادر ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد و این عوامل عمدی، غیرعمدی یا بر اساس یک حادثه و عوامل قهری باشد.
این عمل در منابع اسلامی و فقهی یکی از گناهان بزرگ بوده و قانونگذار ما نیز به دلیل اینکه حق حیات را برای جنین در نظر گرفته است، در صورتی که کسی به صورت عمدی و بدون مجوز قانونی و البته برخی از شرایط دیگر سبب محروم شدن جنین از حق حیات خود شود، شخص مرتکب را مجرم دانسته و مستحق مجازات میداند.
در ادامه این گفتار که توسط وکلای کیفری نگاشته شده است به بررسی این جرم از جنبه های مختلف خواهیم پرداخت.
انواع سقط جنین
افتادن بچه ممکن است به انواع و دلایل مختلفی رخ دهد که بررسی آنها از حیث اینکه تنها در یکی از انواع آن انداختن بچه جرم انگاری شده است الزامی میباشد. این موارد عبارتند از:
سقط عمدی و قانونی
این موارد در شرایطی هست که قانون اجازه انداختن بچه را به والدین آن میدهد. برای مثال خود جنین دارای بیماریها یا هنجارهای غیرقابل درمانی هست یا اینکه به دنیا آمدن فرزند ممکن باشد جان مادر را به خطر بیندازد. در این بخش والدین میتوانند با اجازه قانون بدون داشتن جنبه کیفری اقدام به انداختن فرزند نمایند.
سقط غیرعمدی
در برخی شرایط ممکن است که برای مادر حادثه ای قهری و غیرعمدی قرار بگیرد به نحوی که آن خادثه سبب افتادن فرزند وی گردد. برای مثال میتوان به انواع حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله و… اشاره کرد.
سقط عمدی و غیرقانونی
عمدی و غیرقانونی بودن انداختن بچه مواردی هست که قانونگذار به جرم انگاری آن پرداخته است. این اقدام از سوی افراد با قصد و سوء نیت و با استفاده از روش های مختلفی صورت میگیرد. این عمل از سوی هر شخصی انجام گیرد مجرم شناخته میشود و با صدور قرار جلب به دادرسی ، دادگاه مجازات وی را بر اساس کیفیت جرم ارتکابی صادر خواهد نمود.
جرم سقط جنین در قانون چه شرایطی دارد؟
جرم سقط جنین در قانون مجازات اسلامی مانند جرایم دیگر دارای ماده قانونی که در آن تعریف شده و شرایط آن بیان شده باشد نیست اما میتوان از مواد مختلف بیان شده در این قانون وجود شرایطی را استنباط کرد. هر کس اعم از پدر، مادر یا هر شخص دیگری با فعل یا ترک فعل خود و به صورت عمدی سبب از بین رفتن و ساقط شدن جنین شود مجرم شناخته میشود.
البته در ادامه باید گفت در صورتی که برای این اقدام دارای مجوزهای قانونی باشد مجرم شناخته نمیشود.
بیشتر بدانیم : شرایط لازم برای اثبات نسب چیست
اسقاط جنین از سوی پزشک
معمولا سقط جنین با فعل پزشک ارتکاب می یابد. برای مثال پدر یا مادر فرزند به پزشک مراجعه کرده و از وی درخواست تجویز دارو یا انجام عملی که منجر به افتادن جنین شود را میکنند.
وکیل جرایم پزشکی در این خصوص بیان میکند که این عمل اگر از سوی پزشک رخ دهد از دسته جرایم پزشکی شناخته شده و برای آن در قانون مجازاتی مقرر شده است.
این مسئله در ماده ۶۲۴ قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است که نه تنها مباشرت ارتکاب این عمل را بلکه فروش دارو یا فراهم سازی وسایل آنرا جرم انگاری کرده است.
پزشک مجرم برای ارتکاب جرم سقط جنین به ۲ تا ۵ سال حبس و پرداخت دیه محکوم خواهد شد.
مجازات سقط جنین چیست؟
مجازات های تعیین شده برای این جرم در قانون در مباحث مربوط به دیه و حبس مورد بررسی قرار میگیرد. این مجازاتها به این علت در بخش تعزیرات نیست که از منابع فقهی برگرفته شده است و تعیین آن به دست حاکم نمیباشد و میزان مشخصی دارد.
دو مجازات حبس و دیه مجازاتهای اصلی برای مجرمین آن است و برای مثال اگر از سوی پزشک ارتکاب یابد ممکن است مجازاتهای دیگری مانند باطل کردن پروانه و مجوز کاری وی از سوی سازمان نظام پزشکی صورت بگیرد.
اگر جنین توسط پدر ساقط شود مجازات آن چیست؟
یکی از مهمترین سوالات در این زمینه این است که اگر جنین توسط پدر ساقط گردد چه مجازاتی در انتظار وی خواهد بود؟
در پاسخ به این پرسش باید قائل به تفکیک شویم. اگر جرم سقط جنین به صورت عمدی یعنی با قصد انداختن جنین صورت بگیرد، پدر علاوه بر پرداخت دیه جنین محکوم به حبس نیز خواهد شد.
اما اگر این اتفاق به صورت غیر عمدی بوده و بر اثر بی احتیاطی یا بی مبالاتی پدر صورت گرفته باشد تنها محکوم به پرداخت دیه مقرر شده در قانون است.
دیه جنین بر اساس میزان رشد وی تعیین میشود که در این زمینه میتوانید از وکیل دیه راهنمایی بگیرید.
انداختن جنین از سوی مادر
برای اینکه به طور دقیق بدانیم مجازات مادر اگر مرتکب چنین جرمی شود چیست بهتر است به قانون مراجعه کنیم. ماده ۷۱۸ بیان میدارد “هرگاه زنی جنین خود را، در هر مرحله ای که باشد، به عمد، شبه عمد یا خطاء از بین ببرد، دیه جنین، حسب مورد توسط مرتکب یا عاقله او پرداخت میشود.”
بدین ترتیب تنها مجازات مادر بر خلاف پدر دیه بوده و حبس نمیباشد.
البته در تبصره همین ماده اعلام شده است که اگر وجود جنین برای مادر خطر جانی داشته باشد سقط آن مجاز و قانونی خواهد بود و البته شرایط برای احراز وجود خطر جانی در نظر گرفته شده است.
نحوه شکایت در جرم سقط جنین
به صورت کلی تمامی جرایم با تنظیم شکوائیه توسط وکیل یا خود شاکی و تسلیم آن به مراجع قضائی آغاز میشود. در برگه شکوائیه باید به مواد قانونی و دلایل و مدارکی که اثبات کننده این امر میباشد از قبیل هرگونه آزمایشی یا شهادت شهود اشاره شود.
نتیجه گیری
جرم سقط جنین به دلیل اهمیت بالای جان انسان برای قانونگذار و دستگاه قضائی حائز اهمیت است به همین دلیل در این جرایم به صورت جدی تحقیقات لازم را انجام داده و با مرتکب بر اساس قانون برخورد خواهند کرد. برای شکایت در این زمینه یا رهایی از اتهام این جرم میتوانند با دریافت مشاوره حقوقی کیفری از وکلای متخصص راهنمایی گرفته و تصمیمات لازم را اتخاذ نمایید.