خلع ید مشاعی :
در این مقاله مه به قلم وکیل دادگستری خلع ید نگارش شده پس از توضیح کوتاهی درباره دعوای خلع ید به طور خاص به نکات حقوقی دعوای خلع مشاعی و سوالات متداول این حوزه می پردازیم.
خلع ید به چه معناست
اگر زمین، خانه، آپارتمان یا مغازه و به طور کلی هر ملکی دارای سند رسمی باشد و به صورت غیر قانونی دیگری در آن ساکن شده است کسی که سند مالکیت به نام اوست می تواند برای تخلیه ملک دعوای خلع ید در دادگاه مطرح کند.
حتی در صورتی که ملک متعلق به چند نفر بوده یا به اصطلاح ملک مشاعی باشد در صورتی که بعضی مالکان رضایتی به سکونت شرکای خود نداشته باشند می توانند دادخواست خلع ید را علیه شرکایی که ملک را به تصرف خود در آورده اند در دادگاه مطرح کنند.
شرایط طرح دعوای خلع ید مشاعی
مالکیت خواهان نسبت به ملک با سند رسمی
ملک بودن یا به عبارت دیگر غیر منقول بودن مال مورد تصرف
اثبات تصرف خوانده بر ملک
غبر قانونی بودن تصرف ملک توسط خوانده
اجرای رای خلع ید مشاعی
در دادخواست خواهان می بایست رفع تصرف غیر مجاز خوانده به همراه تحویل ملک را تقاضا نماید. لازم به توضیح است در اجرای حکم خلع ید می بایست ملک تحویل خواهان شود ولی در خلع ید مشاعی ملک به هیچ یک از مالکان ملک مشاع تحویل نمی شود.
در صورتی که فقط خواهان و خوانده مالک باشند خوانده از ملک خلع ید می شود ولی ملک به خواهان تحویل نمی شود و در صورتی که مالک ملک سه نفر باشند و فقط یکی از شرکا به عنوان خوانده در دادخواست مشخص شده باشد در زمان اجرای حکم خوانده خلع ید می شود و ملک نیز به خواهان تحویل داده نمی شود ولی شریک سوم همچنان می تواند در ملک باقی بماند چرا که رایی علیه او صادر نشده است.
بنابراین می توان گفت در خلع ید مشاعی:
- ملک در تصرف خواهان دعوا قرار نمی گیرد.
- خوانده علاوه بر مقدار مالکیت خواهان از سهم خود نیز خلع ید می شود.
- امکان بلا استفاده ماندن منافع ملک برای مدت ها وجود دارد.
- برای هر تصرفی نیاز به موافقت تمامی شرکا می باشد.
در صورت عدم خلع ید خوانده پس از رای دادگاه تکلیف چیست؟
در صورتی که رای خلع ید قطعی شد یعنی مدت اعتراض به رای تمام شد یا اعتراض توسط دادگاه تجدیدنظر پذیرفته نشد از طرف دادگاه به خوانده ابلاغ می شود که در مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ اجراییه نسبت به خلع ید و رفع تصرف از ملک اقدام نماید.
در صورت عدم اجرای رای دادگاه توسط خوانده مامور دادگاه از طریق ماموران انتظامی به خارج نمودن خوانده از ملک موضوع پرونده اقدام می نمایند.
در صورتی که متصرف مدعی حقی برای خود در ملک باشد دادورز اجرای احکام یک هفته به او فرصت می دهد تا به دادگاه مراجعه کند و گواهی دادخواست خود را به اجرای احکام تحویل دهد.
احداث بنا توسط متصرف غیر قانونی در ملک
در صورتی که متصرف در ملک بدون اجازه مالک درختی کاشته شده باشد یا بنایی ساخته شده باشد حتی در صورتی که رای به خلع ید نیز صادر شود نمی توان بنای ساخته شده یا درخت های کاشته شده را از بین برد بلکه خواهان از ابتدا می بایست در دادخواست خلع ید خود، قلع و قمع بنا و قطع درختان را نیز مطالبه نماید و در صورتی که کسی که ملک را در تصرف خود داشته است با اجازه مالک اقدام به ساختن بنا یا کاشتن درخت نموده باشد نمی توان علیه متصرف دادخواست خلع ید و قلع و قمع بنا و قطع درختان مطرح نمود چرا که با اجازه مالک متصرف قانونا مالک بنا یا درختان محسوب می گردد.
این دادخواست در دادگاه محلی رسیدگی خواهد شد که ملک موضوع دعوا در آن جا قرار گرفته است.
بیشتر بدانیم : دعوای الزام به رفع تصرف عدوانی چیست
آیا قصد متصرف از تصرف تاثیری در رای دادگاه دارد؟
توجه داشته باشید در صورتی که فردی که ملک را تصرف نموده بدون سونیت و بر اثر اشتباه در محاسبه متراژ ملک یا .. بنایی در زمین ساخته یا اقدام به کاشتن درخت هایی نموده باشد و در صورت از بین بردن بنا یا درختان ضرر غیر قابل جبران به او وارد شود به طوری که بیشتر از ضرر وارد شده به مالک زمین باشد در صورت موافقت متصرف به پرداخت قیمت زمین به مالک دادگاه رای به خلع ید نمی دهد بلکه رای به پرداخت قیمت زمین توسط متصرف و اصلاح سند به نام متصرف صادر می شود.
سوالات متداول
در صورت عدم صدور سند مالکیت برای ملک امکان طرح دعوای خلع ید وجود دارد؟
بله در این صورت هم می توان علیه کسی که به طور غیر مجاز ملک را به تصرف خود در آورده است اقدام به طرح دادخواست نمود ولی لازم است در همان دادخواست خواسته اثبات مالکیت نیز مطرح شود.
در صورت بازداشت یا در رهن بودن ملک می توان دعوای خلع ید مطرح نمود؟
بله در صورت در رهن و بازداشت بودن نیز می توان دعوای خلع ید مطرح نمود.
دعوای خلع ید مشاعی علیه چه کسی مطرح می شود؟
در دعوای خلع ید از ملک مشاع، بهتر است دعوا علیه همه ی شرکای ملک مطرح شود. لازم به توضیح است در صورتی که بین مالکین مشاع تقسیم نامه وجود داشته باشد نمی توان دادخواست خلع ید علیه شرکا مطرح نمود.
آیا می توان علیه مستاجر دعوای خلع ید مطرح نمود؟
خیر در صورتی که کسی به موجب قرارداد ملکی را در تصرف خود داشته و مهلت قرارداد به پایان رسیده باشد لازم است به جای دادخواست خلع ید دعوای تخلیه ید مطرح شود.
آیا مطالبه خسارت زمان تصرف از طریق دادخواست خلع ید امکان پذیر است؟
بله خواهان می بایست در دادخواست خلع ید، الزام متصرف به پرداخت اجرت المثل زمان تصرف را نیز از دادگاه مطالبه نماید.
در صورت فوت مالک ملک آیا امکان طرح دعوای خلع ید وجود دارد؟
بله در صورتی که مالک ملک فوت کند هر یک از ورثه می توانند علیه سایر ورثه که در ملک تصرف دارند دادخواست خلع ید مشاعی در دادگاه مطرح نمایند.
آیا مستاجر می تواند علیه متصرف غیرقانونی دعوای خلع ید مطرح نماید؟
بله مستاجری که قرارداد اجاره معتبر دارد می تواند علیه متصرف غیر قانونی دعوای خلع ید مطرح کند.
نویسنده : سرکار خانم وکیل زهرا ایرانپور
اترس همراهی قابل اتکا