موسسه حقوقی اترس
خیار غبن در قرارداد

خیار غبن در حقوق قراردادها چیست

خیار غبن چیست؟

یکی از مهمترین مسائل حقوقی مربوط به قرارداد ها مباحث مربوط به خیارات میباشد. خیار در اصطلاح به معنای اختیار میباشد که در مسائل حقوقی به اختیار فسخ معامله گفته میشود.

خیارات دارای انواع و اقسام مختلفی هستند که هر یک از آنها تحت شرایطی میتواند مورد استفاده از سوی هر یک از طرفین  قرار بگیرد که خیار غبن یکی از مهمترین آنهاست.

خیار غبن به معنای اختیار فسخ معامله به دلیل مغبون شدن میباشد. مغبون شدن در اصل به معنای فریب خوردن در معامله و بروز ضرر به یکی از طرفین میباشد و طرف زیان دیده میتواند از این خیار استفاده نماید.

برای راهنمایی بیشتر از نحوه استفاده از این خیار هم میتوانید از یک وکیل قرارداد راهنمایی بگیرید و هم تا انتهای این مطلب با ماه همراه باشید.

 

 

شرایط اعمال خیار غبن

همانطور که پیش از این بیان کردیم برای استفاده از هر یک خیارات باید شرایطی وجود داشته باشد در غیر این صورت انجام چنین کاری غیرممکن است. شرایط استفاده از خیار غبن از قرار ذیل است:

 

  • معوض بودن قرارداد: یعنی تنها در شرایطی میتوان این خیار را در نظر گرفت که قرارداد از دسته عقود معوض مانند خرید و فروش یا قرارداد اجاره باشد. در عقود غیر معوض انکان فریب خوردن هیچ یک از طرفین وجود نخواهد داشت.
  • عدم آگاهی فریب خورده: تنها در صورتی میتوان شخصی را فریب خورده دانست که او از قیمت عادلانه موضوع معامله خبر نداشته باشد و اگر آگاهی داشته باشد با علم به این تفاوت معامله را انجام داده است و این خیار ساقط میگردد.
  • برای فسخ مستقیم معامله نیاز به غبن فاحش وجود دارد و در صورتی که موضوع فریب خوردگی به قدری باشد که بتوان با مسامحه آنرا در نظر نگرفت یا برای اضافه پرداختی بر سر آن توافق کرد امکان فسخ نیست.

 

خیار غبن فاحش چیست؟

پیش از این گفتیم که برای فسخ معامله بدون رضایت طرف دیگر باید غبن فاحش وجود داشته باشد. این نکته بدین منظور میباشد که فریب خوردگی طرف دیگر باید به صورت فاحش باشد.

تشخیص اینکه به این فریب جزئی با فاحش بوده است میتواند از موضوعی به موضوع دیگری متفاوت باشد. مشاوره حقوقی قرارداد میتواند این مسئله را با توجه به معامله شما بررسی کرده و به طور دقیق به شما بگوید که آیا مغبون شدگی فاحش یا جزئی بوده است.

برای مثال در فروش ملکی به ارزش ۱۰ میلیارد تومان اگر طرف معامله ۱۰۰ میلیون به دلیل فریب خوردگی ضرر کرده باشد غبن فاحش محسوب نمیشود اما اگر همین ۱۰۰ میلیون تومان در معامله خودروی ۳۰۰ میلیون تومانی باشد بی شک غبن فاحش رخ داده است.

 

تفاوت خیار تدلیس و خیار غبن

خیار تدلیس به طور خلاصه به معنای فریب و پنهان کاری عیوب مورد معامله میباشد. درست است که در هر دو صورت موجب ضرر و زیان خریدار میشود اما این دو خیار متفاوت اند. ب

رای به وجود آمدن حق فسخ در خیار تدلیس باید عملی از سوی فروشنده صورت گرفته باشد که عیوب موضوع معامله را بپوشاند اما در خیار غبن تنها اعلام قیمتی بیش از قیمت عادلانه سبب ایجاد حق فسخ میگردد.

 

فوری بودن خیار غبن به چه معناست؟

یکی از نکته های که همراه با مسئله خیار غبن و حتی باقی خیارات نیز مطرح میگردد موضوع فوری یا غیر فوری بودن آن است و بسیاری از افراد در جلسه مشاوره حقوقی فسخ قرارداد از وکیل خود در خصوص فوری بودن آن سوالاتی را مطرح میکنند.

فوری بودن در خیار غبن به معنی این است که طرف فریب خورده باید در اولین زمانی که از وجود چنین اختلافی میان قیمت معامله شده و قیمت عادلانه وجود دارد از حق فسخ خود برای پایان دادن به قرارداد استفاده نماید و در صورت عدم استفاده از آن به معنای تایید ضمنی قرارداد میباشد و حق فسخ وی ساقط میگردد.

 

 

بیشتر بدانیم : شرایط جرم کلاهبرداری چیست ؟

نکات مهم خیار غبن

 

چه مواردی میتواند سبب اسقاط خیار غبن گردد؟

در سه صورت ممکن است در حالی که غبن در معامله رخ داده است طرف مغبون شده نتواند از این حق خود استفاده نماید که به این سه حالت اسقاط خیار غبن گفته میشود که در ادامه بیان خواهیم کرد.

  • در صورتی که با توجه به مطلبی که بالا تر بیان شد استفاده از حق فسخ ایجاد شده به فوریت انجام نگیرد و در این صورت این خیار برای وی ساقط میگردد. این نکته به منزله اسقاط باقی خیارات نیست.
  • در صورتی که طرفین قرارداد با یکدیگر برای اسقاط کافه خیارات ولو غبن فاحش توافق کرده باشند و در متن یا ضمن قرارداد آنرا بیان کرده باشند. در این صورت حتی با وجود فریب خوردگی امکان فسخ قرارداد نیست.
  • حالت سومی که میتوان برای ساقط شدن خیار غبن بیان کرد این است طرفی که فریب خورده است تفاوت قیمت معامله با قیمت عادلانه را از طرف دیگر دریافت نماید.

 

 

مشورت با وکیل در خصوص خیار غبن در قرارداد

از ابتدا این گفتار تا به حال بارها درباره راهنمایی و مشاوره گرفتن از وکیل برای فسخ قرارداد تاکید کرده ایم. زیرا که در اصول و قواعد کلی قرارداد ها آمده است که همه قراردادها صحیح است مگر اینکه بتوانید با ارائه دلایل و مدارک آنرا فسخ نمایید.

ارائه دلایل در این زمینه نیازمند اشراف به قوانین و تجربه کار در این حوزه میباشد که تنها از دست وکلای متخصصی برمی آید که در این مسائل فعالیت میکنند.

 

اسقاط کافه خیارات ولو غبن فاحش چه نتیجه ای دارد؟

ممکن است در قراردادی که برای امضا به شما پیشنهاد میشود چنین جمله ای گنجانده شده باشد. نکته ای که در این میان وجود دارد این است که شما همواره برای امضای قراردادهای پیشنهادی باید پیش نویس آنرا در ابتدا دریافت کرده و به وکیل خود بفرستید تا ایشان نکات لازم را به شما گوش زد کند.

اسقاط کافه خیارات باعث میشود شما تحت هیچ شرایطی نتوانید از معامله ای که در آن فریب خورده و متضرر شده اید خارج شوید.

 

نتیجه گیری

به صورت کلی متوجه شدیم در صورت وجود غبن در معامله باید بررسی کنیم که فاحش محسوب شده یا جزئی تلقی میشود.

اگر فاحش بود میتوان بلافاصله اقدام به فسخ آن کرد و اگر جزئی بود باید درخواست پرداخت مازاد مبلغ را از طرف دیگر کرد و اگر موافقت ننمود در آن زمان است که میتوان به صورت یک طرفه از معامله خارج شد.

 

برچسب های مرتبط

 

دپارتمان حقوق قرارداد موسسه اترس

 

دیدگاهتان را بنویسید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *