وصیت تملیکی : وصیت کردن که از سوی بزرگان بسیار توصیه شده است یکی از اعمال حقوقی مهم در زندگی هر شخص به شمار می آید.
تمامی این اعمال در قانون دارای شرایط و ارکانی هستند که باید از سوی انجام دهنده آن رعایت گردد تا به درستی انجام گیرد و همچنین مورد حمایت قانونگذار واقع شود.
وصیت با توجه به موضوع آن به دو دسته وصیت عهدی و تملیکی تقسیم بندی میشود.
در وصیت عهدی شخص وصیت کننده انجام امری را بر عهده دیگری قرار میدهد که همین مسئله وجه ممیزه میان این دو میباشد.
به طور کلی اهمیت بسیار بالای وصیت از آن جهت است که بیان کننده آخرین خواسته متوفی میباشد و برای رسیدن به صحت آن دیگر به وی دسترسی نخواهیم داشت.
همچنین در برخی از موارد ممکن است تکلیف مهمی را بر عهده افراد گذاشته باشد و یا اموال خود را واگذار کرده باشد.
بدین ترتیب علم به صحت این عمل میتواند بار حقوقی زیادی داشته باشد. پس برای اطلاع از ماهیت و شرایط وصیت تملیکی تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
وصیت تملیکی چیست؟
تملیکی بودن اعمال حقوقی به این معناست که پس از اجرایی شدن آن عمل حقوقی بدون هیچ تشریفات مال یا منفعت مورد نظر به طرف دیگر منتقل میگردد.
عقد بیع نیز به این صورت است که پس از امضای قرارداد از سوی طرفین موضوع معامله به تملیک خریدار و ثمن معامله به تملیک فروشنده در می آید.
ماده ۸۲۶ قانون مدنی در تعریف وصیت تملیکی چنین بیان داشته است که:” وصیت تملیکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک کند.”
در این تعریف سه شرط کلی برای انجام وصیت تملیکی از سوی قانونگذار بیان شده است. که در ادامه به بررسی هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
شرایط صحت وصیت تملیکی
- عین یا منفعت بودن موضوع وصیت: همانگونه که مشاهده میکنید در این تعریف بیان شده است که تنها مال معین یا منفعت باید موضوع وصیت تملیکی قرار گیرد. برای مثال ملک یا اتومبیل مشخصی به دیگری واگذار گردد.
- زمان بعد از فوت: این شرط تنها مختص به این نوع وصیت نیست بلکه بیان کننده ذات وصیت است که معطوف به پس از فوت وصیت کننده میشود و به وجود آمدن آن معطوف به فوت شخص است و وصیت کننده میتواند تا لحظه آخر از وصیت خود رجوع کند.
- مجانی بودن: مجانی بودن وصیت تملیکی نیز یکی از شرایط مهم است و در صورت درخواست عوض از سوی فرد دیگر ماهیت خود را از دست میدهد.
بهترین راه برای تنظیم وصیت تملیکی
حتما تا به حال نحوه تنظیم وصیت نامه به گوش شما خورده است. تنظیم وصیت نامه به سه صورت وصیتنامه دستی، رسمی و سری امکان پذیر است.
این موارد با توجه به نوع نگارش آنها تقسیم بندی میشوند اما بار اثباتی هر یک از آنها متفاوت است. در این سه مورد بیان شده تنها وصیتنامه دستی میتواند مورد تردید قرار گیرد و وصیتنامه سری و رسمی به دلیل اینکه نزد مرجع صلاحیت دار یعنی دفتر ثبت اسناد رسمی تنظیم میگردد از قدرت اثباتی بیشتری برخوردار است و به سادگی امکان شک و تردید نسبت به آن وجود ندارد.
برای این کار لازم است به دفتر اسناد رسمی مورد نظر خود مراجعه کرده و وصیت را با شرایط پیش بینی شده تنظیم نمایید. اگر وصیتنامه سری یا رسمی باشد تنها میتوان بر علیه صحت آن ادعای جعل صورت بگیرد در غیر این صورت قابلیت اجرا خواهد داشت.
ارکان تشکیل دهنده وصیت تملیکی
هر عمل حقوقی دارای ارکان تشکیل دهنده مشخصی در قانون است که بدون وجود هر یک از آنها به طور کامل صورت نمیگیرد که وصیت تملیکی نیز از این قاعده مستثنی نمیباشد. سه رکن اصلی برای این وصیت وجود دارد که عبارتند از:
- موصی: به شخص وصیت کننده در وصیت تملیکی موصی گفته میشود.
- موصی به: به مال عینی اعم از منقول و غیرمنقول و منفعتی مشخصی که از سوی موصی به موصی له تملیک میشود موصی به گفته میشود.
- موصی له: موصی له به شخصی گفته میشود که وصیت تملیکی به نفع او شده است و پس از فوت مالک موصی به میشود.
تا چه اندازه میشود برای اموال وصیت کرد؟
یکی از سوالات مهمی که از گذشته تا به امروز در خصوص وصیت تملیکی وجود داشته است در زمینه حدود وصیت میباشد.
پاسخ این سوال به طور دقیق این است که هر شخص میتواند برای پس از فوت خود تا ثلث اموال خود را مورد وصیت تملیکی قرار دهد و برای بیش از این مقدار نیاز به تایید وراث است.
اما مسئله اصلی پس از رسیدن به این پاسخ نحوه بررسی این مسئله میباشد که مال وصیت شده چه مقدار از ارث را شامل میشود و چگونه بیشتر یا کمتر بودن ثلث اموال مشخص میشود.
انجام بررسی های لازم در این زمینه مستلزم داشتن دانش حقوقی کافی و همچنین تجربه کاری در این حوزه میباشد. پس بهترین کار این است که برای مشخص نمودن ثلث اموال به یکی از وکلای متخصص ارث مراجعه نمایید.
نکته قابل توجه برای افرادی که خواهان انجام وصیت برای بیش از ثلث اموال بدون نیاز به شرط تایید وراث هستند این است که میتوانند با رعایت شرایط اموال خود را به شخص مورد نظر صلح عمری نمایند که یکی از عقود مهم میباشد.
وصیت تملیکی عقد است یا ایقاع؟
عقد یا ایقاع بودن وصیت تملیکی موضوعی هست که از دیرباز تا به امروز مورد بحث و بررسی بسیاری از حقوقدانان بوده است.
تفاوت این دو مسئله زمانی مطرح میگردد که وصیت بخواهد از سوی موصی له قبول یا رد گردد زیرا در صورت ایقاع بودن نیازی به قبول موصی له وجود نخواهد داشت.
بهتر است بدانید عقد یا ایقاع بودن وصیت تاثیر مهمی بر تصمیمات افراد نخواهد داشت و تنها این موضوعی میان حقوقدانان است که کمی نحوه انجام این کار را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
نتیجه گیری
در این گفتار به طور کلی با مفهوم وصیت تملیکی آشنا شدیم و نحوه تنظیم آنرا مورد بررسی قرار دادیم. برای انجام این امور بهتر است همواره برای انجام هر اقدامی با یک وکیل خوب و متخصص در این زمینه که معمولا وکلای خانواده هستند مشورت نمایید تا به طور دقیق تمامی امور انجام شود و جای هیچگونه شک و تردیدی باقی نماند.