وصیت نامه دستی : یکی از عوامل طبیعی که از ابتدای خلقت وجود داشته و تا ابد نیز همراه انسان خواهد بود پایان یافتن زندگی میباشد. تا زمانی که افراد زنده هستند میتوانند برای امور و اموال خود هر تصمیمی که مخالفت با قوانین کشور نداشته باشد اتخاذ کنند.
تنها عمل حقوقی که افراد میتوانند انجام دهند تا تصمیمات آنها پس از فوت بیولوژیکی خود دارای اثر باشد تنظیم کردن وصیت نامه میباشد. این وصیت نامه میتواند حاوی مطالب مختلفی از قبیل نصیحت، یادداشت، یادگاری و غیره باشد اما زمانی دارای اهمیت میشود که در آن انجام کاری بر عهده کسی گذاشته شده باشد یا مالی از اموال متوفی که در زمان فوت به نام وی بوده به دیگری منتقل شود.
در این صورت است که هم برای بازماندگان و هم برای دولت حائز اهمیت میباشد. وصیت نامه دارای انواع مختلفی هست که در ادامه این بحث به بیان آن خواهیم پرداخت اما مسئله اصلی نحوه تنظیم صحیح آن سند میباشد.
یکی از روشهای تنظیم وصیت نامه که در گذشته بسیار مرسوم بوده و افراد امروزه نیز از آن استفاده میکنند تنظیم وصیت نامه به صورت دستی میباشد که با دستخط و امضای متوفی هست. وکیل ارث و وصیت میتواند پاسخگوی تمام مسائل و مشکلات شما در این زمینه باشد.
انواع وصیتنامه
وصیت نامه ها از ۲ جنبه مورد متفاوت تقسیم بندی میشوند. از طرفی وصیتنامه به عهدی و تملیکی تقسیم بندی میشود.
وصیتنامه عهدی
متوفی انجام امری را بر عهده ی شخص دیگری پس از فوت خود قرار میدهد.
وصیت تملیکی
متوفی انتقال مالی از اموال خود را به نفع دیگری وصیت میکند.
از طرف دیگر وصیتنامه ها با توجه به نحوه انشاء و قوت اثباتی آنها به سه دسته تقسیم بندی میشوند.
وصیتنامه دستی یا عادی
یکی از روشهای مرسوم برای تنظیم این سند که حاوی مطالب مهمی میباشد به صورت دستی یا عادی میباشد. شرایط تنظیم آن این است که حتما باید به دستخط شخص متوفی باشد، امضای متوفی در انتهای این سند وجود داشته باشد و همچنین دارای تاریخ دقیق روز، ماه و سال باشد که در این صورت بتوان برای آن اعتبار قائل شد که در ادامه بیشتر به شرایط آن خواهیم پرداخت.
وصیتنامه رسمی
در این روش مانند هر سند رسمی دیگری باید نزد مرجع و ماموران صلاحیت دار انجام گیرد که این مرجع در کشور ما دفترخانه های اسناد رسمی میباشد.
تنظیم وصیت نامه به صورت رسمی دارای اعتبار بالایی میباشد و تنها ادعای جعلیت از سوی ورثه هست که میتواند اجرای آنرا به تعویق بیندازد و در صورت اثبات عدم مجعول بودن سند، اجرا خواهد شد.
وصیتنامه سری
این روش ترکیبی از دو روش قبلی میباشد که متن وصیتنامه در ابتدا توسط خود موصی صورت میگیرد و در صندوق امانات دفتر اسناد رسمی نگه داری شده و پس از فوت محتوای آن فاش خواهد شد.
بیشتر بدانیم : مدارک لازم دعوای تقسیم ترکه چیست
شرایط تنظیم وصیت نامه عادی یا دستی
وصیت نامه دستی باید برای صحت دارای شرایط ذیل باشد:
باید به دستخط خود متوفی باشد و در صورت شک توسط کارشناسان قضایی مورد بررسی قرار خواهد گرفت
دارای تاریخ دقیق روز، ماه و سال باشد
ذیل وصت نامه توسط موصی امضاء شده باشد
وصیت کننده دارای اهلیت قانونی یعنی بالغ، عاقل و رشید بوده باشد.
وصیت نامه باید با قصد و رضای موصی نوته شده باشد برای مثال شخص ثالثی برای این کار وی را اجبار نکرده باشد و این اجبار میتواند به روش های مختلفی از قبیل تهدید صورت گرفته باشد.
در وصیت تملیکی، مورد وصیت باید قانونا جزئی از اموال موصی باشد و مالکیت آن در زمان فوت ملاک عمل است زیرا وصیت برای مال دیگری ممکن نیست و اگر مالی را که وصیت کرده است به فروش برساند به معنای رجوع از وصیت میباشد.
باید مورد وصیت شرعی و قانونی باشد برای مثال نمیتوان وصیت به تاسیس مکانی برای فساد و فحشا کرد.
در وصیت تملیکی باید مال مورد وصیت قابلیت انتقال داشته باشد برای مثال موقوفه نباشد.
بیشتر بدانیم : دعوای تحریر ترکه چیست
آیا وصیت نامه دستی اعتبار دارد؟
یکی از سوالاتی که ممکن است در این مبحث ذهن بسیاری از افراد را به خودش مشغول کند این است که آیا یک برگه سند عادی که به صورت دست نویس نیز تنظیم شده است دارای اعتبار است و میتوان بر اساس آن تصمیم متوفی پیش از فوت را استنباط کرد یا خیر؟
برای پاسخ به این پرسش باید گفت که اگر بر اساس ماده ۲۹۴ قانون امور حسبی زمانی که اقدام به انحصار وراثت انجام میشود دادگاه بخش آگهی میکند که هرکس دارای وصیت نامه ای از متوفی میباشد ظرف سه ماه باید به همان دادگاه اعلام نماید و در غیر این صورت هیچ وصیتنامه دستی قابل قبول نمیباشد.
با این اضافه کردن این شرط به صورت کلی برای اعتبار بخشیدن به وصتنامه عادی میتوان گفت که سه شرط زیر باید رعایت شده باشد:
یک: شرایطی که فوقا به آن اشاره کردیم از سوی متوفی رعایت شده باشد.
دو: ظرف سه ماه به دادگاه بخش اعلام گردد.
سه: تنها برای ثلث اموال خود تصمیم گیری کرده باشد در غیر این صورت برای مازاد آن قابل اجرا نیست.
شرایط تنفیذ وصیت نامه دست نویس
در برخی از مواقع ممکن است که یکسری از نکات رعایت نشده باشد و سوالی که در این بین به وجود می آید اسن است که آیا در صورت رعایت نشدن تمامی نکات وصیت نامه دستی باطل است یا هنوز میتوان به آن عمل کرد؟
برای مثال یکی از شرایطی که معمولا از سوی وصیت کنندگان رعایت نمیشود تعیین تکلیف درباره ثلث اموال است زیرا در آن زمان محاسبه دقیقی از میزان ترکه خود ندارند و ممکن است برای بیش از ثلث وصیت کرده باشد.
در این صورت اگر تمامی وراث به صورت رسمی به صحت وصیتنامه اقرار نمایند و برای مازاد از ثلث اموال آنرا تنفیذ نمایند میتوان آنرا اجرا کرد.
نتیجه گیری
در اینجا تلاش شد نکات مهم وصیت نامه دستی خدمتتان توضیح داده شود به صورت کلی مباحث حقوقی در زمینه ارث و وصیت دارای پیچیدگی های زیادی میباشد و برای اینکه کمترین اشتباه از سوی افراد در این زمینه صورت بگیرد بهتر است که از وکلای دادگستری مشاوره حقوقی دریافت کنند تا حق هیچ یک از طرفین ضایع نگردد و وصیت متوفی که نشان دهنده آخرین تصمیمات وی پیش از فوت میباشد اجرا گردد.