یک باور غلط وجود داره که وقتی شرکت ورشکسته میشه؛ مدیران و مدیر عامل آن شرکت هم ورشکسته میشن! در حالیکه باید گفت اینطور نیست؛ چون شخصیت حقوقی شرکت از شخصیت شرکا و مدیران جداست. در واقع مدیران و مدیر عامل به نام شرکت عمل می کنند نه خودشان. پس نتیجه ی معاملات و عملکرد آنها متوجه شخص حقوقی میشه. پس همونطور که قانون تجارت به صراحت گفته؛ ورشکستگی شرکت ملازمه ای با ورشکستگی شرکا نداره. البته در موارد خاصی و با جمع شرایطی ممکنه تاثیرات ورشکستگی شرکت موجب ورشکستکی مدیر یا شرکای شرکت بشه. در این نوشته که در بخش مطالب حقوقی وب سایت مؤسسه حقوقی دادفران اترس قرار داره، به توضیح تاثیرات ورشکستگی شرکت می پردازیم تا دیگر نگران این موضوع نباشید و در ضمن آگاه بشید که با چه شرایطی ورشکستگی شرکت می تونه ایجاد کننده ی خطر در جهت ورشکستگی مدیران شرکت باشه.
در حقیقت مدیر شرکت تجاری به این دلیل که مدیر شرکته، اصولا مسئولیتی در قبال دیون و تعهدات شرکت نداره. این قاعده حتی در شرکتهای شخص مثل تضامنی و نسبی هم اعمال میشه. مگر اینکه در قرارداد خاصی، مدیر شرکت اجرای تعهدات یا ادای دیون شرکت را ضمانت کرده باشه. همچنین قانون در موارد خاص علاوه بر شرکت، مدیر شرکت را نیز ضامن و متعهد قلمداد کرده؛ درست مثل ماده ۱۹ قانون صدور چک که برای مدیران صادر کننده چکی که بر عهده حساب جاری شرکت و به نام شرکت و به نفع ثالث صادر شده، مسئولیت تضامنی در نظر گرفته.
نکته ی مهم: ممکن است مدیران شرکت به موجب قواعد عام مسئولیت مدنی یا به موجب قانون خاص مثل قانون صدور چک، مسئول خسارت وارده به شرکت باشند ولی از این موارد نمیشه قاعده ی کلی استخراج کرد و برای مدیران مسئولیت مطلق در نظر گرفت. پس در موارد شک اصل بر عدم مسئولیت مدیره.
قاعده ی کلی : تاثیرات ورشکستگی شرکت ملازمه ای با ورشکستگی شرکا و مدیران شرکت نداره؛ مگر در صورت مسئولیت آنها و سپس جمع شرایطی که در ادامه به بیان این شرایط می پردازیم.
شرایطی که بر اساس آن ورشکستگی شرکت منجر به مسئولیت مدیر یا مدیران شرکت های سهامی میشه
تاثیرات ورشکستگی شرکت سهامی عام و خاص که در ماده ۱۴۳ قانون تجارت مقرر گردیده: در صورتی که شرکت ورشکسته بشه یا بعد از انحلال معلوم بشه که دارایی شرکت برای تادیه ی دیون شرکت کافی نیست، دادگاه می تونه به تقاضای هر ذی نفع هر یک از مدیران و یا مدیر عاملی را که ورشکستگی شرکت یا کافی نبودن دارایی شرکت به خاطر تخلفات او باشه، منفردا یا متضامنا به تادیه آن قسمت از دیونی که پرداختش از دارایی شرکت ممکن نیست، محکوم کنه.
مطابق این ماده، شرایط تحقق مسئولیت مدیر یا مدیران شرکت سهامی در فرض ورشکستگی یا عدم کفایت دارایی شرکت بعد از انحلال عبارتند از:
الف) انحلال یا ورشکستگی شرکت.
ب) کافی نبودن دیون شرکت برای پرداخت دیون شرکت.
ج) اثبات تقصیر یا تخلف مدیر یا مدیران توسط مدعی یا مدعیان که بر حسب مورد می تونه طلبکاران یا مدیر تصفیه باشه.
د) اثبات رابطه ی سببیت بین تقصیر و تخلف مدیران و ناکافی بودن دارایی شرکت یا ورشکستگی شرکت در دادگاه.
با احراز شرایط بالا، مسئولیت مدیر یا مدیران متخلف محقق میشه و حکم قانون این است که مدیر یا مدیران متخلف به صورت منفرد یا تضامنی به تادیه دیون شرکت ملزم میشن.
نکته ی مهم : در صورت تعدد مدیران متخلف، مسئولیت آنها بر اساس این ماده تضامنی است و اگر مدیر شخص حقیقی نماینده ی شخص حقوقی عضو هیات مدیره ی شرکت باشه، بر اساس ماده ۱۱۰ لایحه قانون تجارت، هم شخص حقیقی و هم شخص حقوقی هر دو مسئولیت تضامنی دارند.
الف) شرایط ورشکستگی مدیر یا مدیران شرکت های سهامی
- پس از اینکه مسئولیت مدیر متخلف بر اساس ماده ۱۴۳ محرز شد، مدیری که محکوم به پرداخت دیون شرکت شده، در صورتی که توانایی پرداخت دیون را نداشته باشه، شرط اول ورشکستگی یعنی توقف در پرداخت دیون در خصوص وی محقق شده.
- شرط بعدی این است که مدیر باید تاجر باشه. با این توضیح که از نظر قانون مدیر شرکت سهامی از آن جهت که مدیره، تاجر محسوب نمیشه؛ چون بر اساس ماده ۱ و ۲ قانون تجارت، شخصی تاجره که مستقلا و به عنوان اصیل معاملات تجاری را انجام بده. اما مدیر شرکت معاملات را به نمایندگی از شرکت انجام میده، پس تاجر نیست. بله اگر صرف نظر از مدیریت شرکت، شخصا تاجر باشه و به دلیل عدم توانایی در پرداخت دیون شرکت در فرضی که گفتیم دچار توقف بشه، ورشکسته میشه و در غیر این صورت نه.
ب) شرایط ورشکستگی مدیر یا مدیران شرکت های شخص (مثل تضامنی، نسبی و ...)
در مورد شرکت های شخص، نصی مثل ماده ۱۴۳ ل.ا.ق.ت وجود نداره. اما به هر حال بر اساس قواعد عام نمایندگی و قواعد عام مسئولیت مدنی، در صورت تحقق شرایط بالا دادگاه میتونه مدیر را به پرداخت دیون تادیه ی نشده ی شرکت محکوم کنه. در واقع میشه گفت ماده ۱۴۳ لایحه در مقام بیان یک قاعده ی کلیه که به دلیل وحدت ملاک شامل مدیران سایر شرکت های تجاری هم میشه. اگر چه حکم ماده ۱۴۳ لایحه در مورد مسئولیت تضامنی مدیران یک استتثناست.
در نتیجه در صورت احراز شرایط بالا و تحقق مسئولیت مدیر یا مدیران متخلف در شرکت های تضامنی، نسبی، مختلط سهامی و غیر سهامی و شرکت های با مسئولیت محدود و تعاونی، نمیشه قائل به مسئولیت تضامنی مدیران شد. زیرا در قانون ما اصل بر عدم مسئولیت تضامنی است و بلکه اصل بر مسئولیت مشترکه. در نتیجه مدیران متخلف این شرکت ها در صورت وجود شرایط بالا مشترکا و نه به صورت تضامنی مسئول تادیه ی دیون پرداخت نشده ی شرکت هستند. بعد از محکومیت، در صورت عدم توانایی پرداخت و تاجر بودن شخص مدیر، به ورشکستگی آنها حکم داده میشه.
ضروریه بدونید!
مدیر شرکت تضامنی اگر شریک شرکت هم باشه، به خاطر شریک بودن مسئولیت تضامنی داره نه به دلیل مدیر بودن.
یک دیدگاه بنویسید