تخفیف مجازات یکی از اصطلاحات حقوقی میباشد که آگاهی از آن برای تمامی مجرمین میتواند مهم باشد زیرا در صورت علم به شرایط تخفیف مجازات میتوانند از آن برای تقلیل مجازات خود استفاده نمایند.
علل مخففه مجازات باید در قوانین و مقررات پیش بینی شده باشد و خود قاضی نمیتواند بر اساس تصمیم خود مواردی که در قانون تعیین شده است را افزایش یا کاهش دهد.
بدین ترتیب وکیل کیفری در موسسه حقوقی اترس در این گفتار اقدام به تعریف و بررسی شرایط علل مخففه پرداخته تا در صورت لزوم افراد از آن استفاده کنند.
پس برای آگاهی از این موارد تا انتهای این گفتار با ما همراه باشید.
تخفیف مجازات چیست؟
تخفیف در لغت به معنای کاستن و سبک کردن است و زمانی که در کنار مجازات به کار میرود به معنای کاهش مجازات تعیین شده میباشد.
این تخفیف زمانی به افراد اعطا خواهد شد که شرایط مشخص شده در قانون را دارا باشند. این مسئله به معنای اعمال مجازات به میزان حداقلی نیست بلکه قانون در برخی از شرایط مجرم را مستحق دریافت مجازاتهای جایگزین یا کمتر از میزان تعیین شده در قانون میداند.
دست قاضی در احراز شرایط و اعمال تخفیف باز است اما نمیتواند به طور مستقل و جدای از موارد مشخص شده در خصوص مجرمی تخفیفی اعمال نماید.
دادگاه زمان استفاده از علل مخففه لازم است که اعمال آنرا در حکم به طور صریح بیان دارد و همچنین در صورت وجود تعدد در جرم نیز میتواند از این علل استفاده نماید.
عوامل مخففه مجازات چه انواعی دارد؟
عواملی که به عنوان علل مخففه نام گذاری شده است در ماده ۲۲ قانون مجازات سال ۱۳۷۰ پیش بینی شده است. البته با اصلاح قانون مجازات در سال ۱۳۹۲ موارد بیان شده به طور ضمنی در ماده ۳۸ از سوی قانونگذار پیش بینی شده است.
در ادامه به بیان و تفسیر هر یک از آنها خواهیم پرداخت. در صورتی که احتیاج به توضیح بیشتر در این زمینه داشتید میتوانید از مشاوره حقوقی کیفری بهره ببرید.
گذشت شاکی و مدعی خصوصی
گذشت شاکی در برخی از جرایم سبب توقف در رسیدگی میشود و پس از گذشت شاکی دیگر امکان ادامه دادن دادرسی وجود نخواهد داشت.
اما برخی از جرایم حتی با گذشت شاکی خصوصی نیز به دلیل جنبه عمومی جرم که سبب خدشه وارد شدن به نظم عمومی است از سوی مراجه قضائی پیگیری های لازم صورت میگیرد.
این جرایم که نمونه بارز آن کلاهبرداری است قاضی میتواند از تخفیف در مجازات استفاده نماید.
اظهارات و راهنمائی های متهم
راهنمایی هایی که مجرم در مسیر کشف جرم و دستگیری معاونین و شرکاء جرم میکند باعث میشود که از بار مجازات وی کاسته شده و شامل تخفیف در مجازات باشد. اسن مسئله به این دلیل است که این رفتار نشان دهنده ندامت و پشیمانی وی از عمل ارتکابی است.
اوضاع و احوال در حین ارتکاب جرم
یکی از مسائل مهمی که در شدت و کاهش مجازات مجرم بسیار اهمیت دارد اوضاع و احوال حین ارتکاب جرم است که میتواند دلیلی برای تخفیف در مجازات وی باشد.
برای مثال تحریک بزه دیده برای ارتکاب جرم از سوی مجرم و یا هدف شرافتمندانه از ارتکاب جرم میواند در تخفیف مجازات وی موثر واقع شود که تشخیص آن بر عهده قاضی است.
اعلام متهم
در برخی موارد خود متهم پیش از اینکه جرمی کشف شده یا تعقیب از سوی مقام قضائی آغاز شده باشد به اعلام و اقرار جرم میپردازد که میتواند در تخفیف مجازات وی موثر باشد.
وضع خاص متهم
وضعیت متهم به تمام عوامل درونی و بیرونی او گفته میشود. برای مثال جایگاه اجتماعی و خانوادگی وی یا حسن شهرتی که میان مردم دارد از عوامل بیرونی است که میتوان از آنها برای تخفیف استفاده کرد. از عوامل درونی نیز مانند کهولت سن یا وضعیت خاص جسمانی مورد استفاده قرار میگیرد.
تماس با وکیل تجدید نظر خواهی پرونده قضایی
کوشش برای جبران ضرر وارده
زمانی که مجرم پس از ارتکاب جرم تمام تلاش خود را در جهت کاهش و جبران زیان از بزه دیده میکند میتواند بیانگر این باشد که وی از انجام عمل مجرمانه پشیمان شده و در صدد جبران آن قرار گرفته است.
به همین دلیل قاضی میتواند شرایط را بررسی کرده و به میزان عادلانه ای در مجازات وی تخفیف دهد.
بیشتر بدانیم : قرار جلب به دادرسی چیست
در چه جرایمی امکان تخفیف مجازات وجود دارد؟
مجازاتهایی که در قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است با توجه به جرم ارتکابی به چهار دسته اصلی یعنی حدود، قصاص، دیات و تعزیرات تقسیم بندی میشوند.
مجازات های حدی برای جرایمی مانند رابطه نامشروع، زنا، شرب خمر و از این دسته جرایم است که میزان دقیق آن در شرع مقدس بیان شده و امکان تغییر یا تخفیف در آن وجود نخواهد داشت.
قصاص و دیات نیز به همین ترتیب است و امکان تغییر در آن از سوی قانونگذار و قاضی وجود نخواهد داشت و البته که برخی از مجازاتهای مانند سنگسار به دلیل مخالفت آن با جایگاه انسان در جوامع امروزی دیگر قابلیت اجرا نخواهند داشت و جایگزینی برای آنها انتخاب شده است اما به طور استثناء این موارد رخ خواهد داد.
میزان تخفیف در مجازات بر اساس قانون
میزان تخفیفات در صورت وجود علل مخففه جرم در ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ پیش بینی شده است والبته با تصویب قانون کاهش مجازات در سال ۱۳۹۹ الحاقاتی نیز داشته است و این موارد به شرح ذیل است:
تقلیل مجازات حبس به میزان یک تا سه درجه در مجازاتهای درجه چهار و بالاتر
تقلیل مجازات حبس درجه پنج و درجه شش به میزان یک تا دو درجه یا تبدیل این مجازات و مجازات حبس درجه هفت حسب مورد به جزای نقدی متناسب با همان درجه
تبدیل مصادره کل اموال به جزای نقدی درجه یک تا چهار
تقلیل انفصال دائم به انفصال موقت به میزان پنج تا پانزده سال
نکته مهم: برای آگاهی از درجات مجازات میتوانید به ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مراجعه نمایید.
نتیجه گیری
احراز و تشخیص هر یک از شرایط بیان شده باید از سوی قاضی صورت بگیرد اما بهتر است تنظیم لایحه دفاعیه خود را به وکلای کیفری متخصص بسپارید تا با بیان مستندات و استدلالهای قانونی راه تشخیص علل مخففه را برای قاضی شرح دهد تا در میزان مجازات شما تاثر گذار واقع گردد.
برچسب های مرتبط
تهیه شده در دپارتمان حقوق کیفری
