جرم و مجازات هک : با توجه به گسترش تکنولوژی و بالا رفتن میزان استفاده از آن علاوه بر آورده ها و فوایدی که برای جامعه جهانی داشته است دارای معایبی نیز میباشد و دردسرهایی برای افراد ایجاد میکند. استفاده از رایانه و فضای مجازی همانطور که میتواند با روش صحیح سبب تسهیل امور شود میتواند زمینه ساز ارتکاب جرایم و ابزاری در جهت تسهیل ارتکاب جرم باشد.
بدین ترتیب برای بازدارندگی لازم، جبران خسارت و مجازات مجرم برخی از اعمال از سوی قانونگذار جرم انگاری شده که به آنها جرایم رایانه ای گفته میشود.
یکی از مهمترین جرایم رایانه ای که در کل جهان مشکل ساز شده است مربوط به اعمالی میباشد که ما آنها را تحت عنوان هک میشناسیم.
برای اینکه بدانیم به طور دقیق این جرم مهم شامل چه مواردی شده و چه مجازاتی برای آن در نظر گرفته شده است تا انتهای این گفتار با ما همراه باشید.
هک کردن به چه معناست و هکر به چه کسی گفته میشود؟
هک در لغت به معنای نفوذ کردن و رخنه کردن است. به شخص یا اشخاصی که به یک سیستم دارای محافظ نقوذ یا رخنه میکنند هکر گفته میشود.
از این اصطلاح برای افرادی استفاده میشود که با استفاده از ابزار کامپیوتری و رایانه ای به سیستمهای دیگر نفوذ کرده و آنرا رمزگشایی میکنند.
موضوع جرم هک میتواند بسیار متفاوت و متنوع باشد اما ویژگی مشترکی که میان همه آنها وجود دارد مربوط به رایانه ای یا سایبری بودن آن است.
این مسائل مربوط به فضای مجازی است و ویژگی اصلی آنها غیرملموس و نامحسوس بودن است. این جرم میتواند به اندازه هک کردن وای فای دیگری کوچک و یا به اندازه هک کردن سیستم امنیتی یک کشور بزرگ باشد به همین دلیل بسیار مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است.
آیا همه ی هکر ها مجرم محسوب میشود؟
یکی از سوالاتی که ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده است مربوط به تمیز و تشخیص مجرم و غیر مجرم بودن هکرها است. این افراد به دسته های مختلفی تقسیم میشوند که برخی از آنها مجرمند و برخی دیگر مجرم نیستند.
هکرهای کلاه سفید
ایت دسته از هکرها افرادی هستند که در قالب یک شخص یا موسسه مجاز فعالیت میککند و از سوی کارفرمایان خود مامور به نفوذ به سیستم امنیتی شده تا اشکالات و راه های نفوذ را شناسایی کرده و برای پوشاندن آن بکوشند.
به دلیل اینکه این افراد دارای اجازه از سوی مالک سیستم امنیتی هستند و هدف آنها مشکل یابی هست عمل هک از سوی آنها جرم نبوده و امکان تعقیب کیفری آنها وجود ندارد.
هکرهای کلاه خاکستری
اقدامات و اعمالی که از سوی این دسته از هکرها انجام میگیرد نه مانند کلاه سفیدها دارای مجوزهای قانونی میباشد و نه مانند کلاه سیاه ها صرفا تخریب گر است.
کلاه خاکستری ها از سوی تفریح را در عوض دریافت وجه نقد اقدام به نفوذ به سیستم سازمانهای مختلف کرده و در عوض عدم افشای اظلاعات خصوص آنها وجهی را معین میکنند.
نمونه بارزی که در این زمینه رخداد مربوط به هک اپلیکیشن اسنپ میباشد. عمل ارتکابی از سوی این افراد از سوی قانون جرم انگاری شده است.
هکرهای کلاه سیاه
این دسته از هکرها نه با هدف مشکل یابی و با مجوز اقدام به هک سازمانها و سیستمهای امنیتی مینمایند و نه در عوض عدم افشای اطلاعات وجهی را برای معامله تعیین میکنند.
بلکه هدف این افراد تخریب، بر هم زدن امنیت، سرقت داده ها و نصب بدافزارهای مخرب برای از هم پاشیدن سیستم میباشد.
وکیل جرایم رایانه ای بیان میدارد این افراد نیز مانند کلاه خاکستری از دید قانون مجرم شناخته شده و در صورت ارتکاب عمل مجرمانه مورد پیگرد قانونی و قضائی قرار میگیرند.
مجازات هک در قانون ایران چیست؟
مجازاتهای جرایم مجازی از جمله هک در قوانین مختلفی بیان شده است. در ماده ۷۲۹ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات دسترسی به سامانه های رایانه ای یا مخابراتی را که حفاظت شده اند را جرم دانسته و برای آن از ۹۱ روز تا یک سال حبس و همچنین جزای نقدی در نظر گرفته است.
البته این مجازات در ماده ۱ قانون جرایم رایانه ای نیز بیان شده است. سایر موارد در ماده ۷۳۱ قانون مجازات اسلامی بیان شده است که به شرح ذیل میباشد:
هرکس به طور غیرمجاز نسبت به داده های سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حاملهای داده مرتکب اعمال زیر شود، به مجازاتهای مقرر محکوم خواهد شد:
الف) دسترسی به داده های مذکور یا تحصیل آنها یا شنود محتوای سری در حال انتقال، به حبس از یک تا سه سال یا جزای نقدی از دویست میلیون (۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا ششصد میلیون (۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات.
ب) در دسترس قرار دادن داده های مذکور برای اشخاص فاقد صلاحیت، به حبس از دو تا ده سال.
ج) افشاء یا در دسترس قرار دادن داده های مذکور برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه یا عاملان آنها، به حبس از پنج تا پانزده سال.
تبصره ۱ – داده های سری داده هایی است که افشای آنها به امنیت کشور یا منافع ملی لطمه می زند.
تبصره ۲ – آیین‌نامه نحوه تعیین و تشخیص داده های سری و نحوه طبقه بندی و حفاظت آنها ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط وزارت اطلاعات با همکاری وزارتخانه های دادگستری، کشور، ارتباطات و فناوری اطلاعات و دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
نحوه و مرجع شکایت از هکر
سوالاتی که معمولا در جلسه مشاوره حقوقی جرایم رایانه ای از وکلای دادگستری پرسیده میشود مربوط به نحوه و مرجع شکایت از هکرها میباشد.
شکایت کیفری در خصوص این جرم مانند سایر جرایم با تنظیم شکوائیه در مراجع قضائی آغاز شده و باید مبتنی بر قوانین و ادله ای باشد که جرم متهم را به اثبات میرساند.
همانطور که میدانید شکایت در تمامی جرایم از دادسرا آغاز میشود و پس از انجام تحقیقات مقدماتی برای صدور رای قطعی و نهایی به دادگاه منتقل میشود.
دادسرای صالح برای آغاز رسیدگی به جرم هک دادسرای جرایم رایانه ای میباشد. ادله و مستندات برای اثبات مجرمیت متهم باید بر اساس قانون مجازات و قانون جرایم رایانه ای صورت گیرد و از ادله اثبات دعوا استفاده گردد.
اهمیت مشورت با وکیل جرایم رایانه ای
همانطور که مشاهده کردید قوانین و مقررات مختلف و متنوعی در این زمینه تصویب شده است که برای شکایت و پیگیری قضائی نیاز به اشراف و تسلط بر آن قوانین است.
برای اثبات جرایم رایانه ای استعلامات و مدارک لازم است از سوی پلیس فتا که ناظر بر فضای مجازی و اینترنتی میباشد مورد تایید قرار بگیرد.
بدین ترتیب مشورت با وکیل پلیس فتا یکی از ملزومات اقامه دعاوی کیفری در این زمینه میباشد. این دسته از وکلا شما را راهنمایی میکنند تا با استفاده از کوتاه ترین و کم هزینه ترین راه به اهداف خود برسید.
نتیجه گیری درباره جرم و مجازات هک کردن
جرم و مجازات هک کردن زیر مجموعه جرایم رایانه ای قرار میگیرد. تمامی هکرها مجرم نیستند و برخی از آنها با کسب اجازه از مالک و سازمانهای صالح در این زمینه مجوزهای کاری دریافت کرده و اقدام به مشکل یابی در جهت بالا بردن امنیت سیستم های کامپیوتری میکنند.
اما هکرهای مجرم با توجه به کیفیت و شدت جرم ارتکابی به حبس یا پرداخت جریمه نقدی محکوم خواهند شد. دادسرای جرایم رایانه ای مرجع قضائی صالح برای شروع دعوای کیفری در جرم هک میباشد.