استرداد جهیزیه : جهیزیه مجموعه وسایلی است که برای استفاده از زندگی مشترک به کار می رود و در عرف و فرهنگ ما توسط زن به منزل مرد برده می شود. البته بسته به سنت های خاص اقوام مختلف ایرانی ممکن است نوع و میزان آن متفاوت باشد اما طبق یک قاعده کلی تهیه جهیزیه در ابتدای زندگی مشترک بر عهده زن است. در حالی که در قانون چنین چیزی نیامده و حتی برعکس تهیه منزل مشترک و اثاثیه در حد متعارف را بر عهده مرد نهاده است.
مفهوم استرداد جهیزیه
استرداد جهیزیه معمولا پس از بروز اختلاف توسط زن و شوهر اتفاق می افتد. در مواردی که زن منزل مشترک را ترک کرده و قصد ادامه زندگی با مرد را ندارد تصمیم به پس گرفتن اموالی که نزد شوهر دارد و از جمله جهیزیه می کند و در صورتی که مرد بطور اختیاری حاضر به پس دادن آن نباشد زن مجبور است نسبت به طرح دعوای استرداد جهیزیه در دادگاه خانواده اقدام کند.
البته در حالتی که زن یا مرد یا هر دو درخواست طلاق داده باشند نیز درخصوص نحوه استرداد جهیزیه در رای صادره تعیین تکلیف خواهد شد.
بیشتر بدانیم : الزام به تمکین زن به چه معنا هست؟
چگونگی طرح دعوای استرداد جهیزیه
دعوای پس گرفتن جهیزیه به موجب دادخواست به عمل می آید و در دادگاه خانواده محل سکونت زن یا محل زندگی شوهر مطرح می شود. قبل از تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه زن باید لیست اموال که در ابتدای زندگی مشترک به امضای شوهر رسیده و در اصطلاح به آن سیاهه گفته می شود را ضمیمه دادخواست کند و اگر چنین لیستی موجود نباشد باید فاکتور خرید اموالی که قصد استرداد آن ها را دارد ضمیمه کند و اگر فاکتور هم نداشته باشد باید لیست اموال را به امضای چند نفر شاهد مطلع رسانده و از دادگاه تقاضای استماع شهادت آن ها را بنماید.
دعوی به طرفیت شوهر مطرح و موضوع آن استرداد جهیزیه می باشد.
جریان رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه
پس از طرح دادخواست توسط زن دادگاه اقدام به تعیین وقت رسیدگی جهت رسیدگی به موضوع مورد ادعا می نماید.
در جلسه رسیدگی چنانچه دلایل کافی در مورد تعلق اموال اعلام شده به زن وجود داشته باشد حکم به محکومیت مرد به بازگرداندن عین اموال به زن صادر می شود و در صورتی که در مورد همه یا تعدادی از اموال دلیل قانونی و محکم وجود نداشته باشد مطابق قانون آن چیزی که بر حسب عرف و عادت به زن تعلق دارد متعلق به او و آن چیزی که به مرد تعلق دارد، بعنوان مال مرد تلقی می شود و در مورد سایر اموال اگر زن توسط شاهد نتواند ثابت کند که اموال را او خریداری کرده است حکم به بیحقی زن صادر می شود.
بیشتر بدانیم : نحوه اعتراض به حکم طلاق به درخواست مرد چگونه است
حکم محکومیت استرداد جهیزیه چگونه اجرا می شود
حکم محکومیت مرد به پس دادن جهیزیه زن متناسب با روند رسیدگی به پرونده، دارای یک یا دو مرحله اعتراض یعنی تجدیدنظرخواهی و یا واخواهی(اعتراض به حکم غیابی) و تجدیدنظرخواهی است.
پس از تمام شدن مهلت یا مراحل اعتراض و قطعی شدن حکم استرداد جهیزیه، با تقاضای زن دادگاه نسبت به صدور اجرائیه و ابلاغ آن به شوهر با مهلت اجرای دوازده روز از تاریخ ابلاغ اقدام می کند.
بعد از گذشت این مدت در صورتی که همچنان جهیزیه در اختیار مرد و یا در منزل مشترک باشد زن می تواند با تشکیل پرونده در اجرای احکام از طریق دادگاه و با کمک گرفتن از نیروی انتظامی نسبت به جمع آوری جهیزیه و بردن آن ها اقدام کند. این مورد مربوط به حالت عادی است که اصل جهیزیه مورد ادعا موجود باشد.
در حالتی که مرد در جریان رسیدگی به موضوع یا در زمان اجرای حکم ادعا کند که اصل جهیزیه به هر دلیلی از بین رفته و امکان بازگرداندن عین اموال را ندارد موظف است قیمت آن ها را به زن پرداخت کند.
در این حالت اگر دو طرف درمورد مبلغی به توافق نرسند، قیمت اموال توسط کارشناس رسمی دادگستری باتوجه به قیمت زمان خرید و قیمت روز اجرای حکم و مدت زمان استفاده از آنها و مشخصات دیگر کالاها تعیین می شود که معمولا قیمتی معادل حد وسط قیمت نو و کهنه اموال است. کارشناس در این موارد در صورتی که از طریق سیاهه یا فاکتورهای موجود نتواند قیمت را تعیین کند از عکس یا فیلم اموال مزبور استفاده می نماید.
بیشتر بدانیم : موارد رجوع از هبه چیست
وکیل مناسب برای بانوان
وکیل متخصص و مشاوره حقوقی خانم در دعوای استرداد جهیزیه، وکیلی است که در حوزه وکالت خانواده متبحر باشد. استرداد جهیزیه مانند سایر دعاوی خانواده ویژگی ها و پیچیدگی های خاص خود را دارد و علاوه بر اینکه وکیل باید در حوزه خانواده مسلط باشد، باید بتواند این ویژگی ها را نیز مدیریت کند.
هزینه وکیل دعوای استرداد جهیزیه
حق الزحمه وکیل خانواده در بخش تعرفه های خدمات حقوقی سایت اترس، قابل مشاهده می باشد. هزینه وکیل در طرح و دفاع در پرونده های قضایی و همچنین سایر هزینه های خدمات حقوقی مانند مشاوره در بخش مربوطه ثبت شده است.
مشاوره حقوقی برای پس گرفتن جهیزیه
توضیحاتی که در این مقاله اشاره شد کلیات دعوای استرداد جهیزیه بود. طبیعتا برای بررسی دقیق تر موضوع و پرونده شما، مساله می بایست بصورت خاص توسط وکلای متخصص خانواده تجزیه و تحلیل و در نهایت راه حل ارائه شود. همین حالا می توانید با دریافت مشاوره حقوقی خانواده از وکلای دپارتمان تخصصی خانواده موسسه حقوقی اترس، هزینه های بعدی خود را کاهش دهید.
نتیجه:
با توجه به مطالب بیان شده مشخص می شود که دعوای استرداد جهیزیه صرفا در روابط بین زوجین مطرح بوده و فقط از طرف زن به طرفیت شوهر قابل طرح است.
بنابراین به عنوان مثال پدر و مادر زنی که فوت کرده نمی توانند با طرح دعوای استرداد جهیزیه، نسبت به پس گرفتن اموال دخترشان از داماد سابقشان اقدام نمایند بلکه باید روش حقوقی دیگری را انتخاب کنند.
گاه دیده شده انتخاب راه حقوقی اشتباه منجر به صرف زمان و هزینه زیادی شده و افراد را از احقاق حقوق خود دلسرد کرده است در حالی که اگر قبل از طرح دعوی حداقل اقدام به مشورت با وکیل متخصص در امور خانواده می کردند می توانستند از ضررهای زیادی جلوگیری کنند.
بعنوان مثال گرفتن تامین خواسته در پرونده استرداد جهیزیه از مسایل ضروری است چرا که ممکن است شوهر با طرح دعوای استرداد جهیزیه اقدام به مفقود کردن یا از بین بردن یا حتی فروش تمام یا قسمتی از وسایل زن بکند و زن علیرغم دریافت حکم محکومیت نتواند آن را اجرا کند درحالیکه اگر در ابتدا تامین خواسته صادر و وسایل به فرد امینی سپرده شود خیال زن را از امکان اجرای حکم در آینده راحت می کند.
به قلم دپارتمان تخصصی خانواده موسسه حقوقی اترس