مطالبه اجرت المثل زن : در مقاله اجرت المثل دانستیم که منظور از اجرت المثل، دستمزد انجام کارهایی است که در عرف برای آنها حقوق و مزد وجود دارد اما این اجرت به هر دلیلی تعیین و پرداخت نشده است و با مطالبه کسی که این کارها را انجام داده باید مثل و معادل آن محاسبه و به او پرداخت شود. یکی از این موارد کارهایی است که زن در منزل مشترک انجام می دهد که به دلیل شرایط و ظرافت هایی که دارد تصمیم گرفتیم در این نوشتار بطور جداگانه به آن بپردازیم.
اجرت المثل زن چیست؟
یک زن چه شاغل باشد و چه نباشد در طول دوران زندگی زناشویی، در منزل مشترک کارهایی را در جهت انجام امور خانه، شوهر و فرزندان انجام می دهد.
تمامی آن ها از کارهایی مثل پختن غذا و تمیز کردن منزل تا بردن بچه ها به مدرسه و اتو کردن لباس های همسر و غیره، کارهایی هستند که در عرف دستمزد دارند یعنی اگر شوهر فردی را برای انجام آن ها استخدام می کرد مجبور بود به او حقوق پرداخت کند اما زن تمام این کارها را به رایگان انجام داده و اگر بخواهد دستمزدش را دریافت کند باید معادل دستمزدی که به انجام این کارها تعلق می گیرد به زن پرداخت شود که در اصطلاح به آن اجرت المثل زنان گفته می شود.
شرایط دریافت اجرت المثل توسط زنان
ماده ۳۳۶ قانون مدنی شرایط پرداخت اجرت المثل را بیان کرده است. در سال ۱۳۸۱ و با اصلاح برخی از مواد این قانون تبصره ای به این ماده اضافه شد که صراحتا امکان دریافت اجرت المثل ایام زوجیت توسط زن و شرایط دریافت آن را بیان کرد. در ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده نیز آمده است که دادگاه ضمن رای طلاق اجرت المثل ایام زوجیت مطابق تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی را تعیین می کند.
تبصره ۶ ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب ۱۳۷۱ نیز قبل از این دو قانون پرداخت اجرت المثل دوران زندگی مشترک را در صورت وجود شرایطی امکانپذیر می داند.
بنابراین با در نظر گرفتن همه این قوانین می توان گفت شرایط دریافت اجرت المثل عبارت است از:
زن در زندگی مشترک کارهایی را انجام دهد که وظیفه شرعی او نباشد.
از نظر عرف برای انجام این کارها دستمزد و اجرت پرداخت شود.
انجام این کارها به دستور شوهر باشد.
زن این کارها را بدون قصد مجانی کار کردن(تبرع) انجام داده باشد.
این شرایط توسط قاضی احراز و در دادگاه ثابت شود.
در صورت طرح دعوای طلاق، طلاق به درخواست زن نباشد.
طرح دعوای طلاق به درخواست مرد ، ناشی از سوءرفتار زن نباشد.
البته در خصوص موارد ۶ و ۷ بین حقوقدانان و قضات اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد که در ادامه به طور مختصر به بیان آن ها می پردازیم.
چه زمانی اجرت المثل به زن تعلق می گیرد؟
در این خصوص دو نظر کاملا متفاوت و متضاد در بین حقوقدانان و قضات دادگاه ها وجود دارد؛ عده ای بطور کلی معتقدند که ملاک اصلی در مطالبه اجرت المثل زن تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی است که امکان طرح دعوای مطالبه اجرت المثل زن را در هر زمانی از دوران زندگی مشترک فراهم کرده است و دریافت اجرت المثل ایام زوجیت منحصر به طرح دعوای طلاق نمی باشد خصوصا اینکه ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق بموجب ماده ۵۸ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ نسخ شده است.
در مقابل عده دیگر این عقیده را دارند که مبنای قانونی دریافت اجرت المثل بوسیله زن، ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده بعنوان قانون خاص در زمینه دعاوی خانواده می باشد که صراحتا بیان کرده قاضی مکلف است در رای طلاق در مورد اجرت المثل اظهارنظر کند و طرح این دعوا بطور مستقل امکانپذیر نیست.
بنظر می رسد هر چند که دلایل دسته اول قوی تر و منطقی تر است اما رویه حاضر گرایش به نظر دسته دوم دارد. همچنین اکثریت قریب به اتفاق قضات این نظر را دارند که دریافت اجرت المثل منحصرا مربوط به زمان زنده بودن مرد است و امکان مطالبه آن از ورثه بعد از فوت شوهر وجود ندارد.
نحوه مطالبه اجرت المثل توسط زن
مطالبه اجرت المثل توسط زن به دو صورت امکانپذیر است:
تقدیم دادخواست مستقل با موضوع مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت از طریق دفتر خدمات الکترونیک قضایی و پیوست کردن صفحه اول و دوم شناسنامه به همراه عقدنامه؛ که در این حالت بعد از ارجاع دادخواست به یکی از شعبه های دادگاه خانواده محل سکونت زن (یا مرد یا محل زندگی مشترک) جلسه رسیدگی برگزار و به خواسته زن رسیدگی می شود و در صورتی که شرایطی که توضیح دادیم(خصوصا موارد ۱ تا ۴) در دادگاه اثبات شود حکم به محکومیت مرد به پرداخت اجرت المثل دوران زوجیت صادر می شود.
مطالبه اجرت المثل زن همزمان با طرح دعوای طلاق؛ چه از جانب مرد باشد و چه توسط زن مطرح شود و چه طلاق توافقی باشد. در این حالت نیز براساس قوانینی که بیان شد قاضی دادگاه خانواده مکلف به تعیین تکلیف در مورد اجرت المثل زوجه می باشد.
نحوه محاسبه اجرت المثل زن
اگر توافقی در این خصوص بین زوجین وجود نداشته باشد، قاضی دادگاه می تواند مطابق با عرف و رویه موجود در دادگاه ها و نیز توان مالی مرد و تعداد سال های زندگی مشترک، مبلغی را بعنوان اجرت المثل تعیین نماید و یا به تشخیص خود یا درخواست یک یا هر دو طرف دعوا، تعیین آن را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع دهد.
کارشناس نیز بر مبنای مواردی که بیان شد از جمله تعداد فرزندان، وضعیت اشتغال زن، میزان درآمد و دارایی مرد و طول عمر زندگی مشترک در این خصوص اظهارنظر می کند که البته نظر وی توسط هر یک از طرفین قابل اعتراض و امکان ارجاع به هیات سه نفره و گاهی پنج نفره کارشناسی نیز وجود دارد.
بیشتر بدانیم : اهمیت استفاده از وکیل در دعوای اجرت المثل ملک چیست ؟
اجرت المثل زن چقدر است
همانطور که بیان کردیم مبلغ اجرت المثل بر مبنای شرایطی تعیین می شود که در هر پرونده خانوادگی متفاوت است و نمی توان مبلغ دقیقی را تعیین کرد با این وجود باتوجه به رویه ای که در دادگاه ها وجود دارد این مبلغ معمولا بین ده تا پانزده میلیون ریال به ازای هر سال زندگی مشترک است بنابراین اگر زنی ده سال زندگی مشترک داشته باشد ممکن است صد تا صد و پنجاه میلیون ریال دریافت کند.
معمولا اجرت المثل زن خانه دار نسبت به زن شاغل با توجه به اینکه زنی که شاغل است ساعت های کمتری را در منزل سپری می کند، بیشتر محاسبه می شود.
اجرت المثل زن ناشزه نیز تا تاریخ نشوز و تمکین نکردن وی که در حکم قطعی تمکین آمده است لحاظ می شود.
پرداخت نحله به جای اجرت المثل
در صورتی که شرایطی که برای مطالبه اجرت المثل زن بیان کردیم وجود نداشته باشد و یا زن نتواند آن ها را در دادگاه اثبات کند، مطابق بند ب تبصره ۶ ماده واحد قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، در صورت طلاق به درخواست مرد، دادگاه مبلغی را از باب بخشش (نحله) متناسب با سال های زندگی مشترک و کارهایی که زن در طول این سال ها انجام داده و البته توان مالی مرد تعیین می کند که معمولا از مبلغ اجرت المثل کمتر است.
ضرورت حضور وکیل در دعوای مطالبه اجرت المثل زندگی مشترک
با توجه به شرایط و پیچیدگی هایی که در مورد این دعوا گفتیم و اختلاف نظرهایی که بین قضات در این خصوص وجود دارد خصوصا در مواردی که دادخواست مطالبه اجرت المثل زن بصورت مستقل مطرح می شود، مسلما حضور یک وکیل مسلط در حوزه خانواده می تواند کمک و قوت قلب زیادی در طرح و دفاع از این دعوی باشد. بنا بر این توصیه ما به شما این است که در صورت مواجه شدن با این مسایل حتما از کمک یک وکیل خوب اجرت المثل زن در زمینه مسایل خانواده بهره ببرید. وکلای دپارتمان خانواده موسسه حقوقی اترس آماده ارایه انواع خدمات به شما در این خصوص می باشند.
هزینه وکیل دعوای اجرت المثل ایام زوجیت
در قسمت تعرفه های خدمات حقوقی سایت موسسه حقوقی اترس می توانید مبلغ هزینه ها را متناسب با خدماتی که در مورد این دعوا نیاز دارید بصورت کاملا شفاف و منصفانه مشاهده نمایید و درخواست خود را ثبت کنید تا در اسرع وقت با شما تماس گرفته شود.
مشاوره حقوقی دعوای اجرت المثل زوجه
توصیه ما به شما این است که با دریافت مشاوره تخصصی قبل از انجام هر گونه اقدام قانونی، هزینه های خود را به میزان زیادی کاهش دهید. گاه با اطلاع پیدا کردن از مسیر درست و زیر و بم های قانونی می توانید حتی در خارج از سیستم قضایی به نتیجه مورد نظرتان برسید به شرط آنکه از مشاوره حقوقی یک وکیل دعاوی خانوادگی استفاده کنید.
به قلم دپارتمان تخصصی خانواده موسسه حقوقی اترس